25 Ocak

25 Ocak, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 25. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 340 gün vardır (artık yıllarda 341).

Olaylar

• 1072 - Divânu Lügati't-Türk, Türk kültürün ilk Türkçe dilinde yazılan sözlük eseri, Kaşgârlı Mahmut tarafından yazılmaya başlandı. (10 Şubat 1074'te bitirildi.)
• 1327 - III. Edward İngiltere kralı oldu.
• 1348 - Venedik’te yüzlerce kişinin ölümüne neden olan bir deprem meydana geldi.
• 1363 - Sırpsındığı Muharebesi'nı Osmanlı Devleti kazandı.
• 1554 - São Paulo (Brezilya) şehrinin kuruluşu.
• 1579 - Utrecht Antlaşması imzalandı ve günümüz Hollanda'sının temelleri atılmış oldu.
• 1755 - Moskova Üniversitesi kuruldu.
• 1792 - İngiltere'de, fakir sınıfların ilk siyasi örgütü sayılan « London Corresponding Society » örgütü kuruldu.
• 1831 - I. Nikolay ve Romanovların düşmesiyle Polonya'nın bağımsızlığı ilan edildi. (SSCB) oluşunu ilan etti.
• 1858 - Felix Mendelssohn'un Bir Yaz Gecesi Rüyası adlı eserinin Düğün Marşı bölümü Kraliçe Victoria'nın kızının düğününde çalındıktan sonra bütün dünyadaki düğünlerin popüler müziği haline geldi.
• 1872 - Hasköy Tersanesi işçileri greve çıktı.
• 1881 - Thomas Edison ve Alexander Graham Bell Oryantal Telefon Şirketini kurdular.
• 1890 - Arjantin ve Brezilya arasında Montevideo antlaşması imzalandı.
• 1918 - Rusya, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) oluşunu ilan etti.
• 1919 - Paris Barış Konferansı'nda; uluslararası barışı ve güveni sağlayacak ve devam ettirecek bir Milletler Cemiyeti kurulmasına karar verildi.
• 1919 - Ermeniler, Antep Hükümet binasını ele geçirerek idareye el koyduklarını açıkladılar.
• 1924 - İlk Kış Olimpiyat Oyunları Chamonix'de başladı.
• 1926 - Şeker, petrol ve benzin inhisarı (tekeli) hakkında kanunlar kabul edildi.
• 1931 - Mahatma Gandi İngilizler'ce serbest bırakıldı.
• 1932 - Sovyetler Birliği ve Polonya saldırmazlık paktı imzaladı.
• 1936 - İstanbul'da vapurculuk şirketi ile bütün kabotajın Denizyolları İdaresine geçmesini sağlayan sözleşme imzalandı.
• 1937 - Cincinnati'de seller petrol rezervlerinin patlamasına yol açtı,şehir alevler içinde kaldı.
• 1939 - Celâl Bayar hükümeti istifa etti. Yeni hükümet Refik Saydam başkanlığında kuruldu.
• 1942 - Tayland, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'a savaş ilan etti.
• 1949 - Şair Behçet Kemal Çağlar, CHP'den istifa etti.
• 1949 - İsrail'de ilk seçimler yapıldı. David Ben-Gurion başbakan oldu.
• 1950 - Amerika'da eski bürokrat Alger Hiss, hiçbir kanıt bulunmaksızın, komünist casus olduğu gerekçesiyle, 5 yıl ağır hapis cezasına mahkûm edildi.
• 1950 - Şiddetli kış nedeniyle İç Anadolu ve Doğu Anadolu'da yollar kapandı, Çubuk Barajı dondu.
• 1951 - Kumyangjang-ni Muharebesi
• 1952 - Milli Eğitim Bakanlığı bir genelge yayımladı;1952-1953 öğrenim yılından itibaren lise eğitimi 4 yıla çıkarılacak.
• 1952 - Gümrük ve Tekel Bakanı Sıtkı Yırcalı kibrit tekelinin kalktığını açıkladı; özel sektör kibrit üretebilecek.
• 1954 - Ankara'da sıcaklık -30 dereceye düştü; okullar tatil edildi.
• 1957 - Hint Keşmir'i kendine ilhak etti.
• 1958 - İstanbul'da 25 kişi, komünizm propagandası yaptıkları gerekçesiyle tutuklandı. Tutuklananların arasında Doktor Hikmet Kıvılcımlı da bulunuyordu.
• 1966 - Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Türkiye'ye Yardım Konsorsiyumu Türkiye'nin dikkatini çekti; enflasyon hızla artıyor.
• 1968 - Türk Ordu Futbol Takımı dünya şampiyonu oldu.
• 1969 - Amerika Birleşik Devletleri ile Kuzey Vietnam arasında barış görüşmelerine Paris'te başlandı.
• 1971 - İdi Amin gerçekleştirdiği darbe ile Milton Obote'yi devirdi ve Uganda'nın başkanı oldu.
• 1973 - Başbakan Ferit Melen "İşkence yalandır" dedi. Bülent Ecevit bunun bir yalan olduğunu söyleyince Cumhuriyetçi Güven Partililerin (CGP) saldırısına uğradı.
• 1974 - Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile Milli Selamet Partisi (MSP) hükümet ortaklığı protokolü imzaladı.
• 1977 - İstanbul'da bir yıl içinde 510 öğrenci olayı meydana geldi, 13 öğrenci öldü.
• 1980 - Başbakan Süleyman Demirel'in azınlık hükümetinin görevde olduğu 73 günde politik nedenlerle 497 kişinin öldürüldüğü, 779 kişinin yaralandığı ve 72 soygun olayının yaşanmış olduğu açıklandı.
• 1981 - Mao'nun dul eşi Jiang Qing ölüm cezasına çarptırıldı.
• 1985 - II. Louis Stadı Monako Prensi III. Rainier tarafından açıldı.
• 1986 - Milli Direniş Hareketi, Uganda'da Tito Okello hükümetini devirdi.
• 1987 - 30 milyon dolara sigortalanan Muhteşem Süleyman Sergisi, Amerika Birleşik Devletleri'nin başkenti Vaşington, DC'de Ulusal Sanat Müzesinde açıldı.
• 1988 - Türkiye, BM İşkenceyle Mücadele Sözleşmesi'ni imzaladı.
• 1991 - Bakanlar Kurulu, Kürtçe konuşma ve şarkı söylemeyi serbest bıraktı.
• 1991 - A.B.D. ve müttefiklerinin bir hafta süren saldırısı karşısında Saddam Hüseyin yönetimi Kuveyt'teki petrol kuyularını ateşe verdi ve ham petrolü körfeze boşalttı.
• 1995 - Rusya, Norveç tarafından fırlatılan bir araştırma roketini Amerika Birleşik Devletleri'nin Trident füzeleriyle karıştırınca az daha bir nükleer karşı saldırı başlatıyordu.
• 1996 - Rusya Federasyonu'nun Avrupa Konseyi'ne girişi.
• 1996 - ABD'de son bir kez asılarak idam gerçekleştirildi. Cinayet suçlusu Billy Bailey, ABD'nin Delaware eyaletinde asıldı.
• 1997 - Yaşar Kemal Uluslararası Nonino Ödülü'nü İtalya'da düzenlenen bir törenle aldı.
• 1999 - Kolombiya'nın batısında 6,0 şiddetinde deprem meydana geldi, en az 1.000 kişi öldü.
• 2002 - Wikipedia, yazılımının ("II. Faz") ya da Magnus Manske Günü olarak bilinen yeni sürümüne geçti.
• 2004 - Opportunity adlı uzay sondası Mars yüzeyine indi.
• 2005 - San Francisco kenti meydanlarda,parklarda ve şehrin kamuya ait diğer yerlerinde sigara içmeyi yasakladı. Cezanın bedeli 100 dolar olarak açıklandı.
• 2005 - Hindistan'daki bir hac töreni sırasında çıkan izdihamda 258 kişi öldü.
• 2006 - Dünyanın en büyük küreselleşme karşıtı eylemlerinden olan Dünya Sosyal Forumu Venezuela'da başladı.
• 2006 - İlk kez seçimlere katılan İslami Direniş Hareketi Hamas, Filistin'de düzenlenen genel seçimlerin galibi oldu ve 10 yıllık El Fetih hakimiyetine son verdi. İsmail Haniye, 19 Şubat'ta başbakan oldu, ancak İsrail, Hamas hükümetiyle bütün müzakereleri durdurdu.
• 2015 - Yapılan genel seçimlerde SYRİZA (Radikal Sol Koalisyon) partisi birinci gelerek Yunanistan'ın yeni iktidarını oluşturdu.

Doğumlar

• 750 - IV. Leo Hazar, Bizans imparatoru (ö. 780)
• 1627 - Robert Boyle, İrlandalı kimyacı (ö. 1691)
• 1736 - Joseph-Louis Lagrange, İtalyan matematikçi (ö. 1813)
• 1790 - Moritz Daffinger, Avusturyalı ressam (ö. 1849)
• 1874 - W. Somerset Maugham, İngiliz romancı, oyun ve kısa öykü yazarı (ö. 1965)
• 1882 - Virginia Woolf, İngiliz yazar (ö. 1941)
• 1899 - Paul-Henri Spaak, Belçika başbakanı, NATO ve AET'nin kuruluşuna öncülük eden (ö. 1972)
• 1921 - Samuel T. Cohen, ABD'li fizikçi, nötron bombasını icat eden (ö. 2010)
• 1927 - Antonio Carlos Jobim, Brezilyalı besteci, Bossa Nova akımının öncüsü, yorumcu, piyanist ve gitarist (ö. 1994)
• 1928 - Eduard Şevardnadze, Gürcistan eski devlet başkanı (ö. 2014)
• 1931 - Paavo Haavikko, Finlandiyalı şair (ö. 2008)
• 1933 - Corazon Aquino, Filipinli kadın siyasetçi (ö. 2009)
• 1935 - James Gordon Farrell, Britanyalı yazar (ö. 1979)
• 1936 - Onat Kutlar, Türk sinemacı, yazar (ö. 1995)
• 1938 - Vladimir Vısotskiy, Rus tiyatro oyuncusu, şarkı sözü yazarı ve halk şarkıcısı (ö. 1980)
• 1942 - Eusébio, Portekizli futbolcu (ö. 2014)
• 1954 - David Grossman, İsrailli yazar
• 1978 - Ahmet Dursun, Türk futbolcu
• 1980 - Xavi, İspanyol futbolcu
• 1980 - Paulo Assunção, Brezilyalı futbolcu
• 1980 - Michelle McCool, Amerikan profesyonel güreşçi
• 1981 - Toşe Proeski, Makedon şarkıcı (ö. 2007)
• 1982 - Maxim Shabalin, Rus buz patenci
• 1982 - Noemi, İtalyan şarkıcı ve söz yazarı
• 1984 - Robinho, Brezilyalı futbolcu
• 1985 - Tina Karol, Ukraynalı şarkıcı
• 1996 - Calum Hood, 5 Seconds of Summer'da gitarist

Ölümler

• 477 - Gaiseric, Vandal kralı (d. 389)
• 1559 - II. Christian, Danimarka kralı (d. 1481)
• 1578 - Mihrimah Sultan, Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan'ın kızı (d. 1522)
• 1891 - Theo van Gogh, Hollandalı sanat simsarı (d. 1857)
• 1896 - Frederic Leighton, İngiliz ressam (d. 1830)
• 1947 - Al Capone, ABD'li gangster (d. 1899)
• 1952 - Sveinn Björnsson, İzlanda'nın ilk cumhurbaşkanı (d.1881)
• 1958 - Cemil Topuzlu, Türkiye'de modern cerrahinin kurucusu İstanbul'un eski belediye başkanı ve tıp fakültesi dekanı (d. 1866)
• 1987 - Nahuel Moreno, Arjantinli Troçkist önder (d. 1924)
• 1990 - Ava Gardner, ABD'li sinema oyuncusu (d. 1922)
• 2004 - Miklós Fehér, Macar futbolcu (d. 1979)
• 2006 - Anna Malle, ABD'li porno yıldızı (d. 1967)
• 2009 - Orhan Duru, Türk yazar ve gazeteci (d. 1933)
• 2010 - Nedim Doğan, Türk tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1945)
• 2015 - Demis Roussos, Yunan şarkıcı (d. 1946)
• 2016 - Ergüder Yoldaş, Türk müzisyen ve besteci (d. 1939)