15 Haziran

15 Haziran, Miladi takvime göre yılın 166. (artık yıllarda 167.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 199 gün vardır.

 

Olaylar

• MÖ 763 - Asurlular bugün bir Güneş tutulmasını kayıtlarına geçirdiler. Bu özel gün, daha sonra Mezopotamya tarihinin zaman dizininin oluşturulmasında bir referans noktası olarak kullanıldı.
• 1215 - İngiltere Kralı John, Magna Carta sözleşmesini mühürledi.
• 1381 - İngiliz tarihinin ilk büyük köylü ayaklanması, lideri Wat Tyler'in ölümüyle son buldu.
• 1667 - Kayıtlara geçmiş ilk kan nakli Fransa Kralı XIV. Louis'nin de özel doktoru olan Jean-Baptiste Denys tarafından gerçekleştirildi. Dr. Denys, bir koyunun kanını 15 yaşında bir çocuğa nakletmiş ve çocuk yaşamıştı.
• 1752 - Benjamin Franklin, uçurtma deneyi ile yıldırımın elektrik akımı olduğunu ispatladı.
• 1808 - Joseph Bonaparte, İspanya Kralı oldu.
• 1826 - Sultan II. Mahmud, Yeniçeri Ocağı'nı kaldırdı. Yerine "Asakir-i Mansure-i Muhammediye" adıyla yeni bir askeri teşkilat kuruldu. Bu olay, Osmanlı tarihinde "Vaka-i Hayriye" (Hayırlı Olay) olarak anıldı.
• 1836 - Arkansas, 25. eyalet olarak ABD'ye katıldı.
• 1844 - Charles Goodyear, kauçuğun güçlendirilmesi işleminde kullanılan ve vulkanizasyon adı verilen bir yöntemin patentini aldı.
• 1865 - Yoksullar ve yetimlerin yatılı eğitimi için Darüşşafaka kuruldu.
• 1888 - II. Wilhelm, Almanya İmparatoru oldu.
• 1896 - Japonya'da meydana gelen bir tsunami, 22000'den fazla kişinin ölümüne yol açarak Japon tarihine en ölümcül tsunami olarak geçti.
• 1903 - 11 dakikalık ilk Western filmi, Great Train Robbery gösterime girdi.
• 1911 - Sonradan IBM adını alacak olan "Computing Tabulating Recording Corporation" adlı şirket kuruldu.
• 1920 - Almanya ile Danimarka arasında yapılan yeni bir sınır anlaşmasıyla kuzey Schleswig Danimarka'ya verildi.
• 1920 - Yozgat'ta Çapanoğu Ayaklanması başladı.
• 1920 - 15. Kolordu Komutanlığı'ın adı, "Doğu Cephesi Komutanlığı" olarak adlandırıldı. Cephenin komutanlığına Kazım Karabekir Paşa getirildi.
• 1923 - Nezihe Muhiddin'in öncülüğünde Darülfünun Konferans Salonu'nda gerçekleşen toplantı sonucu Kadınlar Halk Fırkası'nın kurulması kararlaştırıldı. Fırka, yeni Türkiye’deki ilk siyasal parti girişimidir.
• 1926 - İzmir Suikastı: Atatürk'e karşı yapılacak olan suikastın "Giritli" motorcu Şevki tarafından, Vali Kazım Dirik'e bildirilmesi.
• 1927 - Türkiye'nin ilk modern akıl ve ruh hastalıkları hastanesi olan Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi açıldı.
• 1930 - Türkiye'nin ilk dış kredisi olan 10 milyon Dolar, Amerikan Yardım Bankası'ndan alındı.
• 1936 - 1931'den beri Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği'ni yapmakta olan Recep Peker, Mustafa Kemal Atatürk tarafından görevinden alındı. Genel Sekreterlik görevi, Başvekil İsmet İnönü'ye verildi.
• 1938 - Medeni Kanun'daki evlenme yaşı; kadınlar için 15, erkekler için 17 olarak düzenlendi.
• 1941 - II. Dünya Savaşı: Savaş Baltası Harekâtı başladı.
• 1942 - Atatürk'ün Şişli'de oturduğu ev müze oldu.
• 1950 - Batı Almanya, Avrupa Konseyi'ne katılma kararı aldı.
• 1954 - UEFA (Union des Associations Européennes de Football) kuruldu.
• 1956 - Basına baskılar sürüyor; Akis dergisi toplatıldı.
• 1969 - Georges Pompidou, Fransa Cumhurbaşkanı seçildi.
• 1970 - İşçiler, İzmit Gebze'den İstanbul'a doğru yürüyüşe geçtiler. Yürüyüş sırasında geçilen yerlerdeki işçiler de yürüyüşe katıldı. 15-16 Haziran işçi direnişi olarak adlandırılan bu olaylar, 16 Haziran'da 5 kişinin ölmesi ve İstanbul ve Kocaeli'de sıkıyönetim ilan edilmesi ile sona erdi.
• 1973 - Yünsa Yünlü Sanayi Anonim Şirketi kuruldu.
• 1975 - Soyuz 19, Baykonur Uzay Üssü'nden havalandı.
• 1977 - İspanya'da 41 yıl sonra ilk seçimler yapıldı.
• 1978 - İstanbul Tarabya'da bir belediye otobüsü denize uçtu; 35 yolcudan 4'ü kurtulabildi.
• 1978 - Ürdün Kralı Hüseyin, Amerikalı Lisa Halaby ile evlendi. Lisa Halaby, adını Nur olarak değiştirdi.
• 1981 - Mehmet Ali Ağca'yı hapisten kaçıran Bünyamin Yılmaz, 18 yıl hapse mahkum oldu.
• 1985 - Hollandalı ressam Rembrandt'ın Danaë adlı tablosu, daha sonra akli dengesinin bozuk olduğuna hükmedilen bir adam tarafından saldırıya uğradı. Tuvalin üzerine sülfürik asit döken saldırgan, ayrıca tabloyu iki yerinden bıçakladı.
• 1990 - İstanbul'un ilk tüp bebeği doğdu.
• 1994 - İsrail ve Vatikan tam diplomatik ilişki anlaşmasına vardı.
• 1994 - İş adamı Vehbi Koç'a İsviçre'de, Birleşmiş Milletler Nüfus Faaliyetleri Ödülü verildi.
• 2002 - "2002 MN" adı verilen bir asteroid, Dünya'nın 121.000 km yakınından geçti. Bu uzaklık, Dünya ile Ay arasındaki mesafenin üçte biri kadardır.
• 2017 - Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu'na yirmi beş yıl hapis cezası ve tutuklama kararı verilmesiyle, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun Ankara'dan İstanbul'a kadar sürecek olan "Adalet Yürüyüşü" başladı.

Doğumlar

• 1594 - Nicolas Poussin, Fransız ressam (ö. 1665)
• 1843 - Edvard Grieg, Norveçli besteci (ö. 1907)
• 1881 - Paul Cornu, Fransız mühendis ve mucit (ö. 1944)
• 1914 - Saul Steinberg, Amerikalı karikatürist (ö. 1999)
• 1914 - Yuri Andropov, Sovyet devlet adamı (ö. 1984)
• 1919 - Muzaffer Tema, Türk sinema sanatçısı (ö. 2011)
• 1923 - Erland Josephson, İsveçli aktör (ö. 2012)
• 1924 - Ezer Weizman, İsrail'in 7. Cumhurbaşkanı (ö. 2005)
• 1925 - Attilâ İlhan, Türk şair ve yazar (ö. 2005)
• 1929 - Fakir Baykurt, Türk yazar (ö. 1999)
• 1932 - Hüseyin Baradan, Türk sinema oyuncusu (ö. 2004)
• 1932 - Mario Cuomo, Amerikalı politikacı ve yazar (ö. 2015)
• 1932 - Saltuk Kaplangı, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2010)
• 1933 - Sergio Endrigo, İtalyan şarkıcı (ö. 2005)
• 1937 - Anna Hazare, Hint sosyal aktivist
• 1940 -
  • Kuzey Vargın, Türk oyuncu (ö. 2017)
  • Zübeyde Servet, Mısırlı oyuncu (ö. 2016)
• 1943 - Johnny Hallyday, Fransız rock müzik bestecisi, söz yazarı ve oyuncu (ö. 2017)
• 1946 - Demis Roussos, Yunan şarkıcı (ö. 2015)
• 1949 - Jim Varney, Amerikalı komedyen, oyuncu, müzisyen, yazar ve seslendirme sanatçısı (ö. 2000)
• 1954 - James Belushi, Amerikalı oyuncu
• 1958 - Ege Aydan, Türk yönetmen, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
• 1961 - Forest Whitaker, Amerikalı oyuncu
• 1963 - Helen Hunt, Amerikalı oyuncu
• 1964 - Courteney Cox Arquette, Amerikalı oyuncu
• 1969 - Ice Cube, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
• 1969 - Oliver Kahn, Alman kaleci
• 1970 - Žan Tabak, Hırvat basketbolcu ve spor adamı
• 1973 - Neil Patrick Harris, Amerikalı oyuncu
• 1975 - Elizabeth Reaser, Amerikalı sinema oyuncusu
• 1978 - Ahmet Çağıran, Türk futbolcu
• 1981 - Alou Diarra, Fransız futbolcu
• 1984 - Buray, Türk pop müzik şarkıcısı

Ölümler

• 1341 - III. Andronikos, Bizans İmparatoru (d. 1296)
• 1381 - Wat Tyler, İngiliz devrimci lider (d.1341)
• 1383 - VI. İoannis, Bizans İmparatoru (d. 1292)
• 1849 - James Knox Polk, ABD'nin 11. Başkanı (d. 1795)
• 1876 - Hüseyin Avni Paşa, Osmanlı Sadrazamı ve devlet adamı (d. 1819)
• 1961 - Peyami Safa, Türk yazar ve gazeteci (d. 1899)
• 1966 - İzzet Melih Devrim, Türk şair, romancı ve oyun yazarı (d. 1887)
• 1981 - Cihat Bilgehan, Türk siyasetçi ve hukukçu (d. 1923)
• 1993 - James Hunt, İngiliz F1 pilotu (d. 1947)
• 1994 - Manos Hacidakis, Yunan besteci (d. 1925)
• 1996 - Ella Fitzgerald, Amerikalı şarkıcı (d. 1917)
• 1999 - Tahir Kutsi Makal, Türk gazeteci ve yazar (d. 1937)
• 2000 - Mina Urgan, Türk edebiyat kuramcısı (d. 1915)
• 2001 - Henri Alekan, Fransız görüntü yönetmeni (d. 1909)
• 2003 - Hume Cronyn, Kanadalı aktör (d. 1911)
• 2003 - Volker Kriegel, Alman caz müzisyeni (d. 1943)
• 2004 - Ahmet Piriştina, Türk siyasetçi (d. 1952)
• 2013 - Peride Celal, Türk yazar (d. 1916)
• 2016 - Hakkı Devrim, Türk gazeteci ve yayımcı (d. 1929)