1 HAZİRAN

Olaylar

• 193 - Roma İmparatoru, Didius Julianus suikast sonucu öldürüldü.
• 987 - Hugh Capet, Fransa Kralı seçildi.
• 1453 - Ayasofya'da ilk Cuma namazı, Akşemseddin tarafından kıldırıldı.
• 1792 - Kentucky, ABD'nin 15. eyaleti oldu.
• 1796 - Tennessee, ABD'nin 16. eyaleti oldu.
• 1831 - James Clark Ross, Kuzey Kutbunu keşfetti.
• 1855 - Amerikalı maceraperest ve paralı asker William Walker, Nikaragua'yı ele geçirdi.
• 1869 - Thomas Edison, elektrikli oy verme makinesinin patentini aldı.
• 1911 - Türk Hava Kuvvetleri kuruldu. (Kıtaat-ı Fenniye ve Mevaki-i Müstahkame)
• 1920 - Adolfo de la Huerta, Meksika Devlet Başkanı oldu.
• 1920 - Milli Aşireti Ayaklanması: Milli Aşireti, Fransızlarla iş birliği yaparak, Urfa'da ayaklanma başlattı.
• 1921 - Dr. Şefik Hüsnü Deymer önderliğinde Osmanlı'nın ilk sosyalist mecmuası Aydınlık yayın hayatına başladı.
• 1929 - 1 Kasım 1928 tarihli Yeni Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki Kanun gereğince, devlet muamelelerinde ve kayıtlarda tamamen yeni harfler kullanılmaya başlandı.
• 1930 - İstanbul'da Galata Köprüsü'nde 85 yıldır alınan geçiş ücreti kaldırıldı. Köprü 1845'te açıldığında geçiş tarifesi; yayalar için 5 para, hamallar için 10 para, yüklü arabalar için 5 kuruş, yüklü beygirler için 40 para, koyunlar için 3 para olarak belirlenmişti.
• 1930 - Resmi ve özel bütün kurumlarda Arap harflerinin kullanılış izni sona erdi.
• 1931 - Bursa-Mudanya Demiryolu devlet tarafından satın alındı. 42 kilometre uzunluğundaki hat işletmeye 1892 yılında açılmıştı.
• 1938 - Atatürk, hekimlerin tavsiyesine uyarak İstanbul Boğazı’nda demirleyen Savarona yatında kalmaya başladı.
• 1943 - İstanbul Radyosu, Vedat Nedim Tör yönetiminde deneme yayınına başladı. Beyoğlu Postanesi üzerinde kurulan geçici stüdyoda çalışmalarını sürdüren İstanbul Radyosu, Batı Müziği ve Ankara Radyosu'ndan telefon aracılığıyla iletilen ajans haberlerini yayınladı.
• 1949 - Sümerbank bünyesinde Nazilli Basma Sanayi Müessesesi kuruldu.
• 1952 - Berlin ikiye bölündü.
• 1958 - Fransa'da General Charles de Gaulle Başbakan oldu.
• 1959 - Nikaragua devriminin başlangıcı.
• 1963 - Bursaspor Futbol Kulübü kuruldu.
• 1967 - Bütün zamanların en iyi albümü kabul edilen The Beatles grubunun Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band adlı Rock albümleri piyasaya sürüldü.
• 1973 - Yunanistan Hükümeti monarşiyi kaldırarak cumhuriyeti ilan etti.
• 1974 - Nefes borusuna yabancı cisim kaçan hastaları boğulmaktan kurtaracak "Heimlich manevrası"nın nasıl yapılacağı ilk defa Emergency Medicine (Acil Tıp) dergisinde yayımlandı.
• 1975 - Dünya Bankası, Türkiye'yi 'Moratoryum' durumundaki ülkeler arasında saydığını ve borçlarını ödeyemez hale gelen bir ülke olduğunu ilan etti. Türkiye daha önce 1959 ve 1965 yıllarında da 'borç ödeyemez ülke' olarak ilan edilmişti.
• 1979 - Rodezya'da 90 yıl sonra ilk kez siyahların çoğunlukta olduğu bir hükûmet göreve geldi.
• 1979 - Tercüman gazetesi yazarlarından Nazlı Ilıcak 9 ay, Rauf Tamer 16 ay hapis cezasına çarptırıldı.
• 1980 - CNN yayın hayatına başladı.
• 1981 - Adalet Ağaoğlu'nun romanı “Fikrimin İnce Gülü” toplatıldı.
• 1985 - Alan García, Peru Devlet Başkanı oldu.
• 1987 - Tiyatro sanatçısı Ali Taygun, Danimarka’da “Özgürlük Ödülü” aldı. Sanatçı, Barış Derneği sanıklarındandı.
• 1990 - George H. W. Bush ve Mikhail Gorbachev, kimyasal silah üretimine son veren bir antlaşma imzaladılar.
• 1990 - Pamukbank'ın 'Bank-24' adıyla uygulamaya soktuğu 24 saat kesintisiz bankacılık hizmetleri veren bilgisayarlı para-çekme-yatırma sistemi devreye girdi. Pamukbank'ta hesabı olan herkese istenirse anında Bank 24 kartı verileceği açıklandı.
• 1994 - Petrol-İş Sendikası eski Genel Başkanı Münir Ceylan, Saray Cezaevi'ne girdi. Ceylan, Yeni Ülke gazetesinde yayımlanan bir yazısı nedeniyle 20 ay hapis cezasına çarptırılmıştı.
• 1997 - Hugo Banzer Suárez, Bolivya'da Devlet Başkanlığı seçimlerini kazandı.
• 2000 - İşsizlik Sigortası yürürlüğe girdi. İşsizlik Sigortası'nın çalışma hayatına girmesiyle, Zorunlu Tasarruf uygulaması da sona erdi.
• 2001 - Bir Hamas intihar bombacısı, Tel Aviv'deki bir diskoda 21 kişinin ölümüne yol açtı.
• 2003 - Dünyanın en büyük hidroelektrik barajı olan Çin'deki "Üç Boğaz Barajı"nda su tutulmasına başlandı.
• 2004 - Ankara-İstanbul arasında hizmet verecek olan hızlandırılmış trenin tanıtım seferinde Yahya Kemal Beyatlı Ekspresi, Ankara Garı'ndan İstanbul'a uğurlandı. Polatlı-Eskişehir arasında ilk kez 155 kilometreyi görerek Türkiye demir yollarının hız rekorunu kıran tren, Ankara-İstanbul arasını 4 saat 56 dakikada katetti.
• 2013 - Gezi Direnişi sürecinde Ethem Sarısülük, Polis tarafından başından vurularak ağır yaralandı. Sarısülük, 14 Haziran 2013'te öldü.

Doğumlar

• 1633 - Geminiano Montanari, İtalyan gök bilimci (ö. 1687)
• 1780 - Carl von Clausewitz, Prusyalı general ve entelektüel (ö. 1831)
• 1796 - Sadi Carnot, Fransız matematikçi (ö. 1832)
• 1804 - Mihail Glinka, Rus asıllı klasik müzik bestecisi (ö. 1857)
• 1815 - Otto, Yunanistan'ın ilk Kralı (ö. 1867)
• 1850 - Şemseddin Sami, Türk dil bilimci ve roman yazarı (ö. 1904)
• 1869 - Ernest Fox Nichols, Amerikalı eğitimci ve fizikçi (ö. 1924)
• 1888 - Vera Muhina, Sovyet heykeltıraş (ö. 1953)
• 1907 - Frank Whittle, İngiliz Ordu mühendisi ve jet motorunun mucidi (ö. 1996)
• 1909 - Reşat Enis Aygen, Türk yazar (ö. 1984)
• 1925 - İdris Küçükömer, Türk iktisatçı ve düşünür (ö. 1987)
• 1926 - Andy Griffith, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 2012)
• 1926 - Marilyn Monroe, Amerikalı sinema oyucusu (ö. 1962)
• 1927 - Moyra Caldecott, İngiliz yazar
• 1928 - Georgi Dobrovolski, Sovyet kozmonottu (ö. 1971)
• 1934 - Pat Boone, Amerikalı komedyen, oyuncu, ve seslendirme sanatçısı
• 1935 - Norman Foster, İngiliz mimar
• 1937 - Morgan Freeman, Amerikalı sinema oyuncusu
• 1937 - Ezio Pascutti, İtalyan futbol menajeri ve oyuncu (ö. 2017)
• 1940 - René Auberjonois (ö. 2019)
• 1942 - Tom Mankiewicz, Amerikalı film senaristi ve yönetmen (ö. 2010)
• 1944 - Robert Powell, İngiliz oyuncu
• 1947 - Jonathan Pryce, Galli tiyatro ve sinema oyuncusu
• 1947 - Ron Dennis, İngiliz iş adamı ve McLaren Mercedes F1 Takımı patronu
• 1950 - Roger Van Gool, Belçikalı eski millî futbolcu
• 1952 - Ali Müfit Gürtuna, Türk avukat ve siyasetçi
• 1952 - Şenol Güneş, Türk futbolcu ve teknik direktör
• 1953 - Şi Cinping, Çinli siyasetçi ve Çin Devlet Başkanı
• 1955 - Chiyonofuji Mitsugu, Japon sumo güreşçisi (ö. 2016)
• 1956 - Abdullah Çatlı, Türk derin devlet ajanı ve kontrgerilla mensubu (Bedrettin Cömert suikastı faili ve 7 TİP'li öğrencinin öldürüldüğü Bahçelievler Katliamı'nın planlayıcısı) (ö. 1996)
• 1956 - Lisa Hartman (bilinen adıyla; Lisa Hartman Black), Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
• 1956 - Mircea Cărtărescu, Rumen şair ve romancı
• 1956 - İdris Naim Şahin, Türk siyasetçi
• 1959 - Martin Brundle, İngiliz eski Formula 1 ve Le Mans 24 Saat yarışçısı
• 1959 - Alan Wilder, İngiliz müzisyen
• 1965 - Olga Nazarova, Rus eski atlet
• 1966 - Abel Balbo, Arjantintli millî futbolcu ve teknik direktör
• 1967 - Roger Sanchez, Grammy ödüllü Amerikalı house DJ
• 1968 - Jason Donovan, Avustralyalı oyuncu ve şarkıcı
• 1968 - Mathias Rust, Alman amatör pilot
• 1971 - Ghil'ad Zuckermann, Avustralyalı-İsrailli dil bilimci
• 1973 - Heidi Klum, Alman manken
• 1973 - Anna Thalbach, Alman oyuncu
• 1974 - Alanis Morissette, Kanadalı müzisyen ve Grammy Ödülü sahibi
• 1977 - Sarah Wayne Callies, Amerikalı oyuncu
• 1977 - Danielle Harris, Amerikalı seslendirme sanatçısı
• 1978 - Hasna Benhassi, Faslı orta mesafe atleti
• 1979 - Markus Alexej Persson, İsveçli Video oyunu geliştiricisi ve programcı
• 1980 - Agasi Ağagüloğlu, Türk ve Azeri boksör
• 1980 - Oliver James, Amerikalı oyuncu
• 1982 - Justine Henin, Belçikalı tenisçi
• 1983 - Moustapha Salifou, Togolu futbolcu
• 1985 - Tirunesh Dibaba, Etiyopyalı uzun mesafe atlet
• 1986 - Chinedu Obasi, Nijeryalı millî futbolcu
• 1988 - Domagoj Duvnjak, Hırvat hentbolcu
• 1988 - Javier Hernández, Meksikalı millî futbolcu
• 1988 - Selin Şekerci, Türk oyuncu
• 1989 - Samuel Inkoom, Ganalı millî futbolcu
• 1996 - Tom Holland, İngiliz oyuncu, dansçı ve seslendirme sanatçısı
• 1999 - Sofia Hublitz, Amerikalı oyuncu
• 2000 - Willow Shields, Amerikalı oyuncu

Ölümler[

MÖ 256 - Gaozu, Çin'in Han Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur (MÖ 195)

• 193 - Didius Julianus, Roma İmparatoru (suikast sonucu) (d. 133)
• 718 - II. Anastasios, 713-715 yılları arasında hüküm süren Bizans imparatoru
• 1205 - Enrico Dandolo, 1192 yılından ölümüne kadar Venedik Cumhuriyeti 41. Doçesi (d. 1107)
• 1307 - Fra Dolcino, Katolik Kilisesince sapkın kabul edilen Dolcinoculuk akımının İtalyan lideridir (d. 1250)
• 1310 - Marguerite Porete, Fransız Katolik mistik (d. ?)
• 1434 - Władysław II Jagiełło, Polonya Krallığı (d. 1362)
• 1452 - Munjong, Joseon Krallığı'nın beşinci kralıdır (d. 1414)
• 1616 - Tokugawa İeyasu, ortaçağ Japonya'sının en önemli shōgunlarından (askeri hükümdar) biri (d. 1543)
• 1815 - Louis-Alexandre Berthier, Fransız asker ve mareşal (d. 1753)
• 1823 - Louis-Nicolas d'Avout, Auerstaedt Dükü, Napoleon döneminde İmparatorluğun mareşali olan bir Fransız asker ve general idi (d. 1770)
• 1841 - Nicolas Appert, Fransız mucit (d. 1749)
• 1846 - XVI. Gregorius, 2 Șubat 1831 ile 1 Haziran 1846 tarihleri arasında görev yapmış papa (d. 1765)
• 1864 - Hong Xiuquan, Taiping Ayaklanmasının önderi ve kısa süreli Taiping Tianguo devletinin hükümdarıdır (d. 1814)
• 1868 - James Buchanan, ABD'nin 15. Başkanı (d. 1791)
• 1876 - Hristo Botev, Bulgar şair ve Osmanlı egemenliğine karşı Bulgar ulusal ayaklanmasının kahramanlarından (d. 1849)
• 1904 - George Frederic Watts, İngiliz sembolizm hareketi ile ilgilenen bir ressam ve heykeltıraştır (d. 1817)
• 1925 - Thomas R. Marshall, ABD'nin 28. Başkan Yardımcısı (d. 1854)
• 1937 - Lyubomir Miletiç, Bulgar dilbilimci, etnograf ve tarihçi (d. 1863)
• 1938 - Ödön von Horváth, Almanca yazan, Macaristan vatandaşı tiyatro ve roman yazarı (d. 1901)
• 1939 - David Peck Todd, Amerikalı gökbilimci (d. 1855)
• 1941 - Hans Berger, Alman psikiyatr (d. 1873)
• 1941 - Kurt Hensel, Alman matematikçi (d. 1861)
• 1942 - Jonas Vileišis, Litvanyalı avukat, siyasetçi ve diplomat (d. 1872)
• 1943 - Leslie Howard, İngiliz aktör (d. 1893)
• 1945 - Eduard Bloch, Avusturya'lı tıp uzmanı (d. 1872)
• 1946 - Ion Antonescu, Rumen asker ve siyasetçi (d. 1882)
• 1952 - John Dewey, Amerikalı eğitimci (d. 1859)
• 1960 - Paula Hitler, Adolf Hitler'in kız kardeşi (d. 1896)
• 1962 - Adolf Eichmann, Alman-Avusturyalı SS-Obersturmbannführerdi (d. 1906)
• 1968 - Helen Keller, Amerikalı pedagog (d. 1880)
• 1971 - Hüseyin Cevahir, Türk sosyalist militan (d. 1947)
• 1979 - Werner Forssmann, Alman cerrahı (d. 1904)
• 1980 - Ali Sipahi, Türk rallici (d. 1932)
• 1983 - Anna Seghers, Alman yazar (d. 1900)
• 1987 - Reşid Karami, Lübnan Başbakanı (d. 1921)
• 1998 - Gottfried Dienst, İsviçreli futbol hakemi (d. 1919)
• 1999 - Christopher Cockerell, İngiliz mühendis (d. 1910)
• 2000 - Walter Matthau, Amerikalı oyuncu (d. 1920)
• 2005 - George Mikan, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1924)
• 2005 - Vüs'at O. Bener, Türk yazar ve şair (d. 1922)
• 2008 - Yves Saint Laurent, Fransız moda tasarımcısı (d. 1936)
• 2009 - Juliana de Aquino, Brezilyalı şarkıcı (d. 1980)
• 2010 - Andrey Voznesenski, Rus şair (d. 1933)
• 2014 - Ann B. Davis, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1926)
• 2014 - Karlheinz Hackl, Avusturyalı oyuncu, şarkıcı ve tiyatro yönetmeni (d. 1949)
• 2014 - Sedat Karaoğlu, Türk eski millî futbolcu (d. 1960)
• 2014 - Valentin Mankin, Sovyet/Ukraynalı yelkenci (d. 1938)
• 2015 - Charles Kennedy, İskoç ekonomist ve politikacı (d. 1959)
• 2015 - Nicholas Liverpool, 2 Ekim 2003 - 17 Eylül 2012 tarihleri arası 6. Dominika Devlet Başkanı olarak görev yapmış Dominika'lı politikacı ve hukukçu (d. 1934)
• 2015 - Jacques Parizeau, Kanadalı ekonomist ve siyasetçi (d. 1930)
• 2017 - J. B. Dauda, Sierra Leoneli siyasetçi ve ekonomist (d. 1942)
• 2017 - Tankred Dorst, Alman oyun yazarı, öykücü ve çevirmen (d. 1925)
• 2017 - José Greci, İtalyan kadın tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1941)
• 2017 - Jack McCloskey, Amerikalı eski basketbol oyuncusu, antrenör ve yönetici (d. 1925)
• 2017 - Alois Mock, Avusturyalı siyasetçi (d. 1934)
• 2017 - Charles Simmons, Amerikalı editör ve romancı (d. 1924)
• 2017 - Roberto De Vicenzo, Arjantinli profesyonel golfçü (d. 1923)
• 2018 - John Julius Norwich, İngiliz tarihçi, seyahat yazarı ve televizyoncu (d. 1929)
• 2018 - William Edward Phipps, Amerikalı eski oyuncu ve film yapımcısı (d. 1922)
• 2018 - Sinan Sakić, Sırp pop-halk müziği şarkıcısı (d. 1956)
• 2018 - Giovanni Di Veroli, İtalyan eski futbolcu (d. 1932)
• 2019 - José Antonio Reyes, İspanyol futbolcu (d. 1983)
• 2019 - Michel Serres, filozof, felsefe ve bilim tarihçisi (d. 1930)
• 2019 - Ani Yudhoyono, Endonezyalı soylu ve first lady (d. 1952)
• 2020 - Janez Kocijančič, Sloven siyasetçi ve hukukçu (d. 1941)