3 Mart

3 Mart, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 62. (artık yıllarda 63.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 303 gün vardır.

Olaylar

• 1845 - Florida, ABD'nin 27. eyaleti oldu.
• 1861 - Rus Çarlığı'ında köylüyü toprağa bağlayan serflik kaldırıldı.II. Aleksandr (Rusya)'ın çıkardığı yasa, 23 milyon kişiyi(nüfusun üçte biri) özgürlüğüne kavuştu.
• 1865 - HSBC'nin kuruluşu (Hongkong and Shanghai Banking Corporation).
• 1875 - Kapalı alanda ilk buz hokeyi, Montreal'de oynandı.
• 1875 - Georges Bizet'nin Carmen Operası Paris'te Opéra Comique'te ilk kez perdelerini açtı.
• 1878 - Osmanlı devleti ile Rusya arasında Ayastefanos Antlaşması imzalandı. Bulgaristan özerkliğini ilan etti.
• 1883 - Mektebi Sanayii Nefise (Güzel Sanatlar Akademisi) öğretime açıldı.
• 1891 - Futbolda penaltı atışı kuralı getirildi.
• 1915 - İleride NASA adını alacak olan NACA (National Advisory Committee for Aeronautics) kuruldu.
• 1923 - Bölgedeki denetimini kaybetmek istemeyen İngilizler, Güneyli Kürtlere saldırdılar. İngiliz hava kuvvetlerinin başlattığı saldırılarda Kürt köyleri bombalandı ve 10,000 kişi hayatını kaybetti. Yaşanan bu olay üzerine Berzenci hareketi 1924 yılında yenildi
• 1923 - Time dergisinin ilk sayısı yayımlandı.
• 1924 - Halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı hanedanı mensuplarının yurt dışına çıkarılmasına ilişkin yasa kabul edildi, Tevhid-i Tedrisat Kanunu çıkarıldı. Şer'iye ve Evkaf ve Genelkurmay bakanlıkları kaldırıldı. Diyanet İşleri Başkanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu. Genelkurmay Başkanlığı oluşturuldu ve hükümetten ayrıldı.
• 1925 - Şeyh Said ayaklanmasının büyümesini önlemek için, Takrir-i Sükun Kanunu kabul edildi; İstiklal Mahkemeleri kuruldu.
• 1931 - İstanbul'da toplanan Berberler Kongresi'nde berber dükkanlarının cuma günleri tatil edilmesi kararlaştırıldı.
• 1938 - Suudi Arabistan'da petrol bulundu.
• 1942 - Türk Ressamlar Cemiyeti İstanbul'da kuruldu. Güzel Sanatlar Birliği'nden İbrahim Çallı, D Grubu'ndan Halil Dikmen, Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliğinden Mahmut Cuda ve bağımsız sanatçılardan Hamit Görele tarafından kurulan cemiyet büyük ilgi gördü ve daha kuruluş evresinde üye sayısı 70'e ulaştı.
• 1949 - Atina'da sahnelenen Madame Butterfly temsilinde başrolü oynayan soprano Ayhan Alnar büyük başarı kazandı. Yunan seyirciler temsil bitiminde Ayhan Alnar'ı ayakta alkışladılar.
• 1950 - Alaska, ABD'nin 49. eyaleti oldu.
• 1952 - Erzurum'un Pasinler İlçesi'nde meydana gelen Richter ölçeğiyle 5,6 şiddetindeki deprem can ve mal kaybına yol açtı.133 kişi öldü, 262 kişi yaralandı.(Bkz Erzurum pasinler depremi)
• 1952 - İslam Demokrat Partisi mahkeme kararıyla kapatıldı. Genel Başkan Cevat Rifat Atilhan ve 15 kurucu üye hakkında soruşturma açıldı.
• 1954 - İstanbul Belediyesi ile Hazine arasında ihtilaf konusu olan Çırağan Sarayı, bir kanunla İstanbul Belediyesi'ne devredildi. Çırağan Sarayı enkazı, 1955 yılı sonuna kadar otel haline getirilecek.
• 1962 - Anayasa ve demokratik nizama karşı fiil ve davranışları önlemek amacıyla hazırlanan "Tedbirler Kanunu" Millet Meclisi'nde kabul edildi.
• 1955 - Elvis Presley ilk kez televizyonda göründü.
• 1957 - Corry Brokken 2. Eurovision Şarkı Yarışması'nı "Net Als Toen" (Önceki Gibi) şarkısıyla kazandı.
• 1966 - İngiliz havayollarına ait Boeing 707 tipi bir yolcu uçağı Fuji dağında düştü: 124 kişi öldü.
• 1969 - NASA, Apollo 9 uzay aracını fırlattı.
• 1969 - Sirhan Sirhan, Robert F. Kennedy'yi öldürdüğünü mahkemede itiraf etti.
• 1971 - Ankara'da 300 subaya hitaben bir konuşma yapan Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç, "Gereken, gerektiği zaman yapılacaktır" dedi.
• 1973 - Milli Güven Partisi, Cumhuriyetçi Parti ve bağımsızlar Cumhuriyetçi Güven Partisi'ni kurdular. Turhan Feyzioğlu genel başkan seçildi.
• 1974 - Türk Hava Yolları'nın DC-10 tipi 'Ankara' yolcu uçağı, Paris'te Orly Havaalanı yakınlarında düştü. Bu tarihe kadar dünya sivil havacılık tarihinde gerçekleşen en büyük kazada 346 kişi öldü.Bkn: Türk Hava Yolları Uçuş 981
• 1977 - Gazeteci, yazar Zekeriya Sertel, 25 yıl aradan sonra 1977'de Türkiye'ye geldi. Uluslararası Gazete Sahipleri Federasyonu'nun cumhurbaşkanına ve başbakana gönderdikleri mektuplar olumlu sonuç verdi. Danıştay kararıyla Zekeriya Sertel 1952 yılında ayrıldığı Türkiye'ye dönebildi.
• 1980 - Eski Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen İstanbul'da öldü. Tayfur Sökmen, İskenderun Sancağı'nın Fransızlar tarafından işgali üzerine ilk direniş hareketini örgütleyenler arasındaydı. 1938'de kurulan Hatay Devleti'nin, 1939 yılında Hatay Türkiye'ye katılıncaya kadar cumhurbaşkanlığını yaptı. 1939-1950 yılları arasında Antalya milletvekili, 1950-1954 yılları arasındaysa Hatay milletvekili olarak TBMM'de bulundu.1969-1975 yılları arasında da kontenjan senatörü olarak görev yaptı.
• 1981 - Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı'nca yürütülen MHP ve yan kuruluşlarıyla ilgili soruşturmalarda 36 cinayetin aydınlatıldığı açıklandı.
• 1981 - İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Savcılığı DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk'e işkence yapıldığı iddialarının asılsız olduğunu bildirdi.
• 1983 - İspanya'dan engizisyon baskısından kaçarak Osmanlı İmparatorluğu'na sığınan Museviler, Türkiye'ye gelişlerinin 500. yılını kutladılar.
• 1984 - Başbakan Turgut Özal, yerel seçimlerle ilgili olarak muhalefet liderlerine sert yanıtlar vererek "Bu seçimin ardından erken seçim gelir diye bekleyenler hayal ediyorlar, avuçlarını yalasınlar" dedi.
• 1989 - 4. Levent'te bir boya imalathanesinde patlama oldu. 3 bina çöktü,12 kişi öldü, 40 kişi yaralandı.
• 1989 - İstanbul'da Kadıköy Hal Binası dönüştürülen Haldun Taner Tiyatrosu açıldı.
• 1989 - Süleymaniye Camii'nde bir grup, tekbir getirerek "Salman Rüşdi'ye ölüm" sloganlarıyla protesto gösterisi yaptı.
• 1992 - Zonguldak Kozlu'da grizu faciası;127 kişi öldü,147 kişiden umut kesildi. Müfettişlerin hazırladığı raporda işverenin birçok teknik konuda ihmalkar ve sorumsuz davrandığı belgelendi.(Bkz.1992 Kozlu Faciası)
• 1993 - Cumhurbaşkanı Özal ile Başbakan Demirel arasında tırmanan gerginliğin devleti yorduğuna dikkati çeken TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk, "Sıfatı olanlar, devlet hayatında üsluplarına dikkat etmelidir " dedi.
• 1993 - İran sınırından Türkiye'ye girerek Ağrı Dağına yerleşen yaklaşık 300 PKK militanından 38'i savaş uçaklarının bombardımanı sonucu öldü.
• 1993 - Tarihi Baruthane binası, "Ataköy Yunus Emre Kültür ve Sanat Merkezi" adıyla hizmete açıldı.
• 1994 - Öğretim Elemanları Sendikası kuruldu.
• 1994 - TBMM Genel Kurulu, DEP'li Selim Sadak ve RP'den istifa eden İstanbul Bağımsız Milletvekili Hasan Mezarcı'nın dokunulmazlığını kaldırdı.
• 1997 - Dünyanın güney yarımküredeki en yüksek binası, Yeni Zelanda'nın Auckland kentindeki Sky Tower, 2 buçuk yıl süren inşaatı tamamlanarak hizmete açıldı.
• 2001 - 2001 yılının 3-6 Mart tarihleri arasında Hindistan’ın Kalküta kentinde düzenlenen seks işçileri karnavalına dünyanın çeşitli ülkelerinden katılan, 25.000’i seks işçisi olmak üzere 50.000’in üzerindeki kişi 3 Mart’ın “Dünya Seks İşçileri Hakları Günü” olarak kutlanmasına karar verdi. O günden sonra 3 Mart dünyanın birçok ülkesinde seks işçilerinin haklarını dile getirdikleri bir onur günü olarak kutlanmaya başlandı.
• 2002 - İsviçre'de halk oylaması sonuçlandı: Birleşmiş Milletler'e üye olmaya "evet" dediler.
• 2005 - Steve Fossett, tek başına, bir uçakla hiç durmaksızın ve yakıt ikmali yapmaksızın dünya turu atan ilk kişi oldu. Yolculuk 40.234 km idi ve 67 saat 2 dakika sürdü.
• 2006 - Randy Cunningham rüşvet suçundan 8 yıl 4 ay hapis ile 1.8 milyon dolar para cezasına mahkûm oldu. Savcı on yıl ceza istemişti. Bu mahkeme kararı, Amerikan tarihinde bir kongre milletvekiline verilen en yüksek cezalardan biri.
• 2008 - Rusya'da devlet başkanı seçimini Başbakan Birinci Yardımcısı Dimitriy Medvedev yüzde 70,28 oranında oy alarak kazandı. Medvedev, 7 Mayıs'ta yemin etti.

Doğumlar

• 1455 - II. John, Portekiz kralı (ö. 1495)
• 1520 - Matthias Flacius, Hırvat Protestan reformcu (ö. 1575)
• 1583 - Edward Herbert, İngiliz diplomat, şair ve filozof (ö. 1648)
• 1589 - Gisbertus Voetius, Hollandalı teolog (ö. 1676)
• 1606 - Edmund Waller, İngiliz şair (ö. 1687)
• 1652 - Thomas Otway, İngiliz oyun yazarı (ö. 1685)
• 1800 - Heinrich Georg Bronn, Alman jeolog (ö. 1862)
• 1805 - Jonas Furrer, İsviçreli politikacı (ö. 1861)
• 1831 - George Pullman, ABD’li mucit ve sanayici (ö. 1897)
• 1839 - Jamshedji Tata, Hint sanayici (ö. 1904)
• 1845 - Georg Cantor, Alman matematikçi (ö. 1918)
• 1847 - Alexander Graham Bell, İskoç mucit (ö. 1922)
• 1863 - Arthur Machen, Galli yazar (ö. 1947)
• 1868 - Alain, Fransız filozof (ö. 1951)
• 1871 - Maurice Garin, Fransız bisikletçi (ö. 1957)
• 1873 - William Green, ABD’li işçi sendikası lideri (ö. 1952)
• 1883 - František Drtikol, Çek fotoğrafçı (ö. 1961)
• 1886 - Tore Ørjasæter, Norveçli şair (ö. 1968)
• 1890 - Norman Bethune, Kanadalı doktor ve hayırsever (ö. 1939)
• 1893 - Beatrice Wood, ABD’li seramik sanatçısı (ö. 1998)
• 1895 - Ragnar Anton Kittil Frisch, Norveçli ekonomist, Nobel Ödülü sahibi (ö. 1973)
• 1895 - Matthew Ridgway, ABD'li asker, NATO Baş Kumandanı (ö. 1993)
• 1911 - Jean Harlow, ABD’li oyuncu (ö. 1937)
• 1924 - Ottmar Walter, Alman futbolcu (ö. 2013)
• 1926 - Lys Assia, İsviçreli şarkıcı
• 1930 - Ion Iliescu, Rumen politikacı, devlet başkanı
• 1933 - Lee Radziwill, ABD’li moda yöneticisi
• 1937 - Bobby Driscoll, ABD’li oyuncu (ö. 1968)
• 1938 - Bruno Bozzetto, İtalyan çizgi film animatörü
• 1953 - Zico, Brezilyalı futbolcu, teknik direktör
• 1956 - Zbigniew Boniek, Polonyalı futbolcu
• 1958 - Miranda Richardson, İngiliz oyuncu
• 1959 - Ira Glass, ABD’li radyo programcısı
• 1961 - Perry McCarthy, İngiliz yarışçı
• 1962 - Jackie Joyner-Kersee, ABD’li atlet
• 1962 - Herschel Walker, ABD’li Amerikan futbolu oyuncusu
• 1963 - Martín Fiz, İspanyol koşucu
• 1970 - Julie Bowen, ABD'li aktris
• 1972 - Christian Oliver, Alman oyuncu
• 1973 - Killa Hakan, Türk Gangsta Rap şarkıcısı
• 1977 - Berkun Oya, Türk Tiyatrocu
• 1977 - Ronan Keating, İrlandalı şarkıcı, Boyzone üyesi
• 1982 - Jessica Biel, ABD’li oyuncu
• 1983 - Maite Perroni, Meksikalı şarkıcı, RBD üyesi
• 1986 - Stacie Orrico, ABD’li şarkıcı
• 1986 - Mehmet Topal, Türk futbolcu
• 1988 - Sibel Özkan, Türk halterci

Ölümler

• 1111 - I. Bohemund, Antakya prensi (d. 1058)
• 1239 - III. Vladimir Rurikovich, Kiev prensi (d. 1187)
• 1459 - Ausiàs March, Katalan şair (d. 1397)
• 1703 - Robert Hooke, İngiliz bilim adamı (d. 1635)
• 1706 - Johann Pachelbel, Alman besteci (d. 1653)
• 1707 - Alemgir Şah I, altıncı Babür şahı olup, ölümüne kadar ülkeyi yönetmiştir (d. 1618)
• 1717 - Pierre Allix, Fransız Protestan rahip (d. 1641)
• 1744 - Jean Barbeyrac, Fransız hukukçu
• 1765 - William Stukeley, İngiliz arkeolog (d. 1687)
• 1768 - Nicola Porpora, İtalyan besteci (d. 1686)
• 1792 - Robert Adam, İskoç mimar (d. 1728)
• 1850 - Oliver Cowdery, ABD’li dini lider (d. 1806)
• 1894 - Ned Williamson, ABD’li beyzbolcu (d. 1857)
• 1927 - Mikhail Artsybashev, Rus yazar (d. 1878)
• 1927 - J.G. Parry-Thomas, Galli motor yarışçısı (d. 1884)
• 1932 - Eugen d'Albert, Alman besteci (d. 1864)
• 1959 - Lou Costello, ABD'li aktör, komedyen (Abbott ve Costello ikilisinin Costello'su) (d. 1906)
• 1980 - Tayfur Sökmen, Türk politikacı, Hatay Devleti Cumhurbaşkanı (d. 1891)
• 1982 - Georges Perec, Fransız yazar (d. 1936)
• 1983 - Georges Remi Hergé, Çizgi roman Tenten'in çizeri. (d. 1907)
• 1986 - Osman Kibar, eski İzmir Belediye Başkanı. İzmir'de yaptığı yoğun asfalt çalışmaları nedeniyle "Asfalt Osman" adıyla ünlendi (d. 1909)
• 1987 - Danny Kaye, ABD’li oyuncu, şarkıcı ve komedyen (d. 1913)
• 1993 - Carlos Montoya, flamenco gitaristi (d. 1903)
• 1993 - Albert Sabin, Polonya asıllı ABD'li tıp araştırmacısı. Ağızdan uygulanan çocuk felci aşısını geliştirdi (d. 1906)
• 1994 - Bilge Olgaç, Türkiye'nin ilk ve en çok film çeken kadın yönetmeni (d. 1940)
• 1995 - Howard W. Hunter, ABD'li dini lider (d. 1907)
• 1995 - Mustafa Irgat, Türk şair ve ressam (d. 1950)
• 1996 - Marguerite Duras, Fransız yazar (d. 1914)
• 2001 - Ruhi Sarıalp, Türk atlet (d. 1924)
• 2003 - Horst Buchholz, Alman sinema oyuncusu (d. 1933)
• 2005 - Rinus Michels, Hollandalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1928)
• 2006 - Tunç Yalman, Türk oyuncu (d. 1925)
• 2008 - Giuseppe Di Stefano, İtalyan opera sanatçısı, tenor (d. 1921)
• 2009 - Yusuf Hayaloğlu, Türk şair (d. 1953)
• 2011 - Ümran Baradan Resim ve seramik sanatçısı (d. 1945)
• 2013 - Müslüm Gürses Türk ses sanatçısı (d. 1953)
• 2014 - Altan Günbay, Türk sinema sanatçısı (d. 1931)
• 2016 - Ahmet Oktay, Türk şair, yazar ve gazeteci (d. 1933)

Bayramlar ve Yıldönümleri

• Dünya Kulak ve İşitme Günü
• Erzurum'un Aşkale ilçesinin Rus ve Ermeni işgalinden kurtuluşu (1918)
• Erzurum'un Pazaryolu ilçesinin Rus ve Ermeni işgalinden kurtuluşu (1918)