26 Nisan

26 Nisan, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 116. (artık yıllarda 117.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 249 gün vardır.

Olaylar

• 1865 - ABD Başkanı Abraham Lincoln'ü bir suikastla öldüren John Wilkes Booth, Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri askerleri tarafından on iki günlük bir insan avının sonunda, kuzey Virginia'nın kırsal kesiminde yakalandı ve öldürüldü.
• 1903 - Ünlü İspanyol takımı Atlético Madrid kuruldu.
• 1912 - İlk defa, bir Osmanlı pilotu olan Fesa Bey (Evrensev), Osmanlı tayyaresi ile Türk toprakları üzerinde uçtu.
• 1930 - İstanbul, Mecidiyeköy'deki likör fabrikası açıldı.
• 1937 - Guernica Bombardımanı: General Franco'ya yardım amacıyla Hitler'in talebiyle bazı gönüllü havacıların İspanya'nın Bask bölgesindeki Guernica kentini bombalaması.
• 1954 - Burdur Şeker Fabrikası'nın temeli atıldı.
• 1954 - Kore ve Çin Hindi ile ilgili Cenevre Konferansı toplandı.
• 1961 - Yüksek Seçim Kurulu oluşturuldu.
• 1964 - Tanganika Cumhuriyeti, komşu adalar Zanzibar ve Pemba ile birleşerek Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti'ni oluşturdu. Julius Nyerere cumhurbaşkanı oldu.
• 1966 - Özbekistan Cumhuriyeti'ne bağlı Taşkent'te meydana gelen 7,5 Richter ölçeğindeki deprem neredeyse kentin tamamını yerle bir etti.
• 1967 - Picasso'nun bir tablosu yaşayan bir sanatçı için o güne kadarki en yüksek fiyattan, 532.000 dolara satıldı.
• 1971 - 11 ilde sıkıyönetim ilan edildi. Adalet Bakanı İsmail Arar, gazetecilerin "Bir isyan mı var?" sorusunu cevapsız bıraktı. Bir ay süreyle sıkıyönetim ilan edilen iller şunlar: Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Diyarbakır, Eskişehir, Hatay, Kocaeli, Sakarya, Siirt, Zonguldak.
• 1971 - Sıkıyönetim, Devrimci Doğu Kültür Ocakları ve Dev-Genç'i kapattı.
• 1972 - Yazar Sevgi Soysal 1 yıl hapse mahkum oldu.
• 1975 - Portekiz'de Kurucu Meclis seçimlerini Mario Soares'in liderliğindeki Sosyalist Parti kazandı.
• 1977 - Cumhuriyet Halk Partisi lideri Bülent Ecevit'in seçim otobüsü Niksar'da kurşunlandı. Saldırıda 10 kişi yaralandı.
• 1978 - Dr. Cengiz Taşer TRT Genel Müdürü olarak atandı.
• 1979 - İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 1 Mayıs kutlamalarını yasakladığını bildirdi.
• 1986 - Çernobil faciası: Ukrayna'nın (SSCB) Çernobil kentinde meydana gelen ve yaklaşık 7 milyon kişinin zarar gördüğü patlama nedeniyle ortaya çıkan radyoaktif bulutlardan, Türkiye de etkilendi.
• 1988 - Tıp Etik Kurulu Dr. Ziya Özel'in kanserli hastaların tedavisinde kullandığı zakkum ekstresinin ilaç olmadığına karar verdi.
• 1991 - İstanbul Çavuşoğlu Lisesi Dünya Liselerarası Basketbol Şampiyonu oldu.
• 1991 - Karabağ bölgesinde, 4 Azeri güvenlik görevlisi öldürüldü. Olayı “[[Karabağ Savaşçıları” adlı örgüt üstlendi.
• 1994 - Bir Çin Halk Cumhuriyeti uçağı Japonya'da düştü ve 264 kişi öldü.
• 1994 - Güney Afrika Cumhuriyeti'nde ilk çok ırklı seçimler yapıldı. Oyların yüzde 62'sini alan Nelson Mandela liderliğindeki Afrika Ulusal Kongresi, seçimlerin galibi oldu.
• 1995 - 31 Mart'ta PKK militanları tarafından kaçırılan Reuters muhabiri Fatih Sarıbaş ile Fransız Basın Ajansı muhabiri Kadri Gürsel serbest bırakıldı.
• 1995 - Türkiye'nin ilk kadın kaymakamları Elif Arslan ile Özlem Bozkurt görevlerine başladılar.
• 1996 - Türkiye'nin ilk üst geçit lokantası TEM otoyolu üzerinde Mc Donald's tarafından Sapanca'da açıldı.
• 1997 - Sanayi Bakanı Yalım Erez ile Sağlık Bakanı Yıldırım Aktuna, Refahyol Hükümetinin Cumhuriyet'in temel niteliklerini tahrip ettiğini, Türkiye için fayda değil, zarar getirdiğini açıklayarak istifa ettiler.
• 1999 - Çernobil Faciası'nın yıldönümünde sanal korsanlar bilgisayarları kilitledi. Çernobil virüsü'nden 300 bin PC etkilendi. Binlerce şirkette büyük panik yaşandı. Faturası 100 milyon dolar.
• 2000 - Eskişehir Milletvekili Mail Büyükerman, cumhurbaşkanlığı adaylığına tepki gösterildiği gerekçesiyle DSP'den istifa etti.
• 2001 - Liberal Demokrat Parti'den Junichirō Koizumi, ilk Japon başbakanı oldu.
• 2004 - Karadenizliler, Çernobil faciasından tam 18 yıl sonra dönemin Sanayi ve Ticaret Bakanı Cahit Aral ve Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ahmed Yüksel Özemre hakkında suç duyurusunda bulundu. Gerekçe; Karadeniz'de kanser vakalarının artması.
• 2005 - Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in veto ettiği 10 bin polis kadrosu açılmasına ve ilahiyat mezunlarının da polis olabilmesine olanak sağlayan yasa TBMM'de aynen kabul edildi. 
• 2005 - Birleşmiş Milletler, CHP İstanbul Milletvekili Kemal Derviş'in Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı başkanlığına seçildiğini resmen açıkladı.
• 2007 - Pekin'de Olimpiyat Oyunları ateşi yakıldı.
• 2010 - Mardin'in Mazıdağı İlçesi'ne bağlı Bilge Köyünde 7'si çocuk 44 kişinin öldürülmesiyle ilgili tutuklanan 8 kişiden, 6'sına 44'er kez müebbet hapis verildi. Bilge Köyü Katliamı olarak tarihe geçen olayda yaşı küçük olan bir sanığa 44 kez 15 yıl, evinde silah bulunduran sanığa ise 15 yıl hapis cezası verildi.

Doğumlar

• 121 - Marcus Aurelius, Roma İmparatoru (ö. 180)
• 1711 - David Hume, İskoç filozof ve tarihçi (ö. 1776)
• 1785 - John James Audubon, ABD'li ressam (ö. 1851)
• 1798 - Eugène Delacroix, Fransız ressam (ö. 1863)
• 1822 - Frederick Law Olmsted, ABD'li mimar (ö. 1903)
• 1856 - Henry Morgenthau ABD'li siyasetçi (ö. 1946)
• 1886 - Abdullah Tukay (Ğabdulla Tuqay), Tatar şair (ö. 1913)
• 1889 - Ludwig Wittgenstein, Avusturya kökenli İngiliz filozof (ö. 1951)
• 1894 - Rudolf Hess, Alman siyasetçi ve NSDAP milletvekili (ö. 1987)
• 1897 - Douglas Sirk, Alman asıllı ABD'li sinema yönetmeni (ö. 1987)
• 1898 - Vicente Aleixandre, İspanyol yazar, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1984)
• 1900 - Charles Francis Richter, ABD'li yer bilimci ve mucit (ö. 1985)
• 1905 - Jean Vigo, Fransız yönetmen (ö. 1934)
• 1912 - Alfred Elton van Vogt, Amerikalı bilim kurgu yazarı (ö. 2000)
• 1932 - Michael Smith, İngiliz asıllı Kanadalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 2000)
• 1933 - Arno Allan Penzias, Alman asıllı ABD'li fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
• 1942 - Manfred Korfmann, Alman arkeolog (ö. 2005)
• 1961 - Joan Chen, Çin Halk Cumhuriyeti asıllı ABD'li sinema oyuncusu ve yönetmeni
• 1963 - Jet Li, Çinli dövüş sanatları oyuncusu ve aktör
• 1965 - Kevin James, ABD'li aktör ve komedyen
• 1967 - Kane, İspanyol asıllı ABD'li güreşçi ve aktör
• 1977 - Tom Welling, ABD'li oyuncu
• 1977 - Jason Earles, ABD'li oyuncu
• 1987 - Jessica Lee Rose, ABD'li oyuncu
• 1975 - Joey Jordison, ABD'li müzisyen ve Slipknot bateristi

Ölümler

• 1444 - Robert Campin, Flaman ressam (d. 1378)
• 1865 - John Wilkes Booth, ABD başkanı Abraham Lincoln'e suikast düzenleyen tiyatro oyuncusu (d. 1838)
• 1910 - Bjørnstjerne Bjørnson, Norveçli yazar, şair ve politikacı, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1832)
• 1920 - Srinivasa Aiyangar Ramanujan, Hint matematikçi (d. 1887)
• 1936 - Samipaşazade Sezai, Türk öykücü ve romancı (d. 1859)
• 1938 - Edmund Husserl, Avusturyalı filozof (d. 1859)
• 1940 - Carl Bosch, Alman kimyacı, Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1874)
• 1943 - Naşit Özcan, Türk tiyatrocu ve tulûat ustası (d. 1886)
• 1951 - Arnold Sommerfeld, Alman fizikçi (d. 1868)
• 1956 - Edward Arnold, ABD'li aktör (d. 1890)
• 1966 - Tom Florie, ABD'li futbolcu (d. 1897)
• 1969 - Morihei Ueshiba, Japon dövüş sanatı üstadı ve Aikidonun kurucusu (d. 1883)
• 1971 - Celal Sururi, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1903)
• 1981 - Jim Davis, ABD'li aktör (d. 1909)
• 1984 - Helge Løvland, Norveçli dekatloncu (d. 1890)
• 1984 - Count Basie, ABD'li caz piyanisti ve orkestra şefi (d. 1904)
• 1986 - Broderick Crawford, ABD'li aktör (d. 1911)
• 1989 - Lucille Ball, ABD'li aktris ve komedyen (d. 1911)
• 2005 - Maria Schell, Avusturyalı aktris (d. 1926)
• 2005 - Augusto Roa Bastos, Paraguaylı yazar (d. 1917)
• 2006 - Ali Ekber Çiçek, Türk Halk Müziği sanatçısı (d. 1935)

Bayramlar ve Yıldönümleri

• Dünya Fikri Mülkiyet Günü
• Dünya Pilotlar Günü
• Fırtına : Sitte-i Sevr'in Bitişi

Read More

Çernobil Reaktör Kazası

Çernobil Reaktör Kazası, bir deney sırasında meydana gelen 20. yüzyılın ilk büyük nükleer kazasıdır. Ukrayna'nın Kiev iline bağlı Çernobil kentindeki Nükleer Güç Reaktörünün 4. ünitesinde 26 Nisan 1986 günü erken saatlerde meydana gelen nükleer kaza sonrasında atmosfere büyük miktarda fisyon ürünleri salındığı 30 Nisan 1986 günü tüm dünya tarafından öğrenildi.

Kazanın sebebi

Çernobil 4. reaktörün felaketten sonraki durumu

1986’da Ukrayna’daki (O dönemde SSCB’nin bir parçasıydı) Kiev’in 140 km kuzeyinde bulunan Çernobil Nükleer Santrali’nde gerçekleşen kaza, her biri 1.000 Megawatt (MW) gücünde olan dört reaktörün hatalı tasarımının yanı sıra reaktörlerden birinde deney yapmak için güvenlik sisteminin devre dışı bırakılıp peşpeşe hatalar meydana gelmesi nedeniyle oldu.
Deneyin yapılacağı 25 Nisan 1986 günü önce reaktörün gücü yarıya düşürüldü, ardından da acil soğutma sistemi ile deney sırasında reaktörün kapanmasını önlemek için tehlike anında çalışmaya başlayan güvenlik sistemi devre dışı bırakıldı. 26 Nisan günü saat 00:23’ü biraz geçe teknisyenler deneyin son hazırlıklarını tamamlamak üzere ek su pompalarını çalıştırdılar. Bunun sonucunda gücünün yüzde 7’siyle çalışmakta olan reaktörde buhar basıncı düştü ve buhar ayırma tamburlarındaki su düzeyi güvenlik sınırının altına indi. Normal olarak bu durumda reaktörün güvenlik sistemine ulaşması gereken sinyaller de teknisyenler tarafından engellendi. Su düzeyini yükseltmek için buhar sistemine koşulların oluştuğuna karar verildi. Büyük patlama ise saat 01:23 meydana geldi.
Deneyin amacı; reaktörün çalışması aniden durdurulduğunda buhar türbinlerinin daha ne kadar süreyle çalışmayı sürdüreceğini ve böylece ne kadar süre acil güvenlik sistemine güç sağlayabileceğini öğrenmekti. Geriye kalan öteki acil güvenlik sinyali bağlantılarını da kestikten sonra türbinlere giden buhar akışı durduruldu. Bunun sonucunda dolaşım pompaları ve reaktörün soğutma sistemi yavaşladı. Yakıt kanallarında ani bir ısı yükselmesi görüldü ve yapısal özellikleri nedeniyle reaktör tümüyle denetimden çıkmış oldu. Tehlikeyi fark eden teknisyenler, reaktörün durdurulmasını sağlamak amacıyla bütün denetim çubuklarını derhal sisteme sokmaya karar verdiler; ama aşırı derecede ısınmış bulunan reaktörlerde saat 01:26’te, yani deneye başlanmasından bir dakika sonra iki patlama oldu. Bu patlamanın ayrıntıları tam olarak bilinmemekle birlikte denetim dışı bir çekirdek tepkimesinin gerçekleşmiş olduğu anlaşılmaktadır. Üç saniye içinde reaktörün gücü %7’den %50’ye fırladı. Yakıt parçacıklarının soğutma suyuyla karşılaşması, suyun bir anda buhara dönüşmesine yol açtı. Oluşan aşırı buhar basıncı reaktörün ve santral binasının tepesini uçurdu. Reaktördeki zirkonyum ve grafitin yüksek sıcaklıktaki buharla karşılaşması sonucu oluşan hidrojen yanarak bütün santralı alevler içinde bıraktı.
26 Nisan 1986 saat 01.23’te 4 numaralı reaktör çekirdeğinde patlamalara neden olan katastrofik güç artışı yaşadı. Bu patlamalar, atmosfere çok miktarda radyoaktif yakıtın ve hammaddenin yayılmasına ve kolayca tutuşabilen grafit moderatörünün tutuşmasına neden oldu. Reaktör herhangi bir sağlam muhafaza kazanı ile kaplanmadığı için yanan grafite moderatörü dumanla taşınan radyoaktif parçacıkların yayılımını arttırdı. Normal kapama işleminde meydana gelen kaza olası acil bir durumda devreye giren soğutma özelliği güvenliğinin planlanmış bir testi sırasında oluştu. Yapılmaya Çalışılan Deney:
Nükleer güç reaktörleri, aktif olarak güç üretmediğinde bile radyoaktif maddelerin bozulma ısısını gidermek için genellikle soğutucu akışı tarafından sağlanan soğutma işlemine ihtiyaç duyar. Basınçlı su reaktörleri, atık ısıyı çıkarmak için yüksek basınçlı su akışını kullanır. Kaza durumundaki bir reaktörün acil olarak durdurulmasından sonra, çekirdek hala başlangıçta tesisin toplam ısı üretiminin yaklaşık olarak % 7’ si kadar ciddi miktarda bir artık ısı üretir. Bu artık ısı soğutucu sistemleri tarafından çıkarılmazsa, ısı çekirdeğin zarar görmesine neden olabilir. Çernobil'de patlayan reaktör, yaklaşık olarak 1600 ayrı yakıt kanalından oluşuyordu ve her operasyonel kanal saatte 28 tonluk (7400 galon) su akışına ihtiyaç duyuyordu. Enerji hatları şebekesinin çökmesi durumunda harici gücün, tesisin soğutucu su pompalarını acilen çalıştırmak için uygun olmayacağı yönünde endişeler vardı. Çernobil reaktörlerinin 3 tane yedek dizel jeneratörü vardı. Her jeneratör 15 saniye içinde devreye girebiliyordu, fakat tam hıza ulaşması ve ana soğutucu su pompalarından bir tanesini çalıştırmak için gerekli olan 5.5 MW ‘lik kapasiteye ulaşması 60-75 saniye alıyordu. Bu bir dakikalık güç aralığının kabul edilemez olduğu düşünülüyordu ve buhar tirbünü rotasyonel enerjisi (ya da açısal momentum)ve artık buhar basıncının (tirbün vanaları kapalı), acil durum dizel jeneratörleri yeterli dönme hızına ve voltaja ulaşana kadar, ana soğutucu su pompalarını çalıştırabilecek elektiriği üretmek için kullanılabileceği öne sürülüyordu. Teorik olarak, analizler, bu artık momentumun ve buhar basıncının, acil durum jeneratörlerinden gelen harici enerjinin başlangıcındaki kesinti ve yeterli tam güce ulaşması arasında köprü olabilecek gücü 45 saniyeliğine sağlayabilecek potansiyele sahip olduğunu gösteriyordu. Bu yeterliliğin hala deneysel olarak doğrulanması gerekiyordu ve önceki testler hep başarısızlıkla sonuçlanmıştı. 1982’ de gerçekleştirilen ilk test, tirbün jeneratörünün uyarım voltajının yetersiz kaldığını; türbinin aniden kapanmasından sonra gerekli manyetik alanı devam ettiremediğini, gösterdi. Sistem 1984’ te modifiye edilerek tekrarlandı, fakat sonuç yine başarısız oldu. 1985’ te testler üçüncü sefer yapıldı ve yine olumsuz sonuçlarla bitti. Test prosedürü 1986 da tekrar edilecekti, ve bu testin 4 numaralı reaktörün bakım için kapatılması esnasında yapılması planlandı. Test, reaktörün elektrik kaynaklarının sekanslarını cereyan verme üzerine odaklandı. Test prosedürü, bir acil durum kapatmasıyla başlamış oldu. Reaktörün güvenliği üzerinde zararlı etkisi tahmin edilmiyordu, bu yüzden test programı reaktörün tasarım şefi ya da bilimsel idarecisi ile koordineli olarak yapılmadı. Bunun yerine sadece tesis direktörü tarafından onaylandı. Test parametrelerine göre deneyin başlangıcında reaktörün ısı üretimi 700 MW’ nin altında olmamalıydı. Test koşulları planlandığı gibi olsaydı, test hemen hemen başarıyla gerçekleşebilirdi; nihai felaket, onay verilen test prosedürüne aykırı olarak deney başlar başlamaz reaktör verimini arttırmaya zorlamaktan kaynaklandı. Çernobil santrali, 2 yıl, ilk 60-75 saniye boyunca toplam elektrik gücü kaybını karşılama kapasitesi olmadan çalıştı, ve bu yüzden önemli bir güvenlik özelliğinden yoksundu. İstasyon yöneticileri büyük olasılıkla ilk fırsatta bunu düzeltmek istedi, ki bu ciddi sorunlar meydana geldiğinde bile neden deneye devam ettiklerini ve gerekli izni neden Sovyet nükleer bakım düzenleyicisinden almadıklarını açıklar(üstelik 4 no lu reaktörde bir temsilci bulunmasına rağmen. Deney prosedürünün amaçları: 1- Reaktör 700MW-800MW arasında daha düşük bir güç seviyesinde çalışıyor olacaktı. 2- Buhar tirbünü jeneratörü tam hızıyla çalışıyor olacaktı. 3- Bu koşullar sağlandığında, türbin jeneratörünün buhar desteği kapatılacaktı. 4- Türbin jeneratörü performansının, soğutma pompalarına otomatik olarak güç sağlayan ve çalıştıran acil durum dizel jeneratörleri sıralanana kadar, soğutma pompaları için gerekli köprü gücü sağlayıp sağlayamayacağı belirlenecekti. 5- Acil durum jeneratörleri normal yeterli hıza ve voltaja ulaştıktan sonra, türbin jeneratöre serbest bırakılacaktı.
Kaza öncesindeki Koşullar: Testin uygulanmasını sağlayan koşullar 25 Nisan 1986 günü gündüz vardiyasından önce oluşturuldu. Gündüz vardiyasındaki işçiler önceden uyarıldı ve bu işçiler oluşturulan prosedürlere aşinaydı. Elektrik mühendislerinden oluşan özel bir ekip yeni voltaj düzenleme sistemini test etmek üzere oradaydı. Planlandığı gibi gündüz vardiyasının işe başlamasıyla 01:06 25 Nisanda güç ünitesinin randımanı kademeleri olarak azaltılmaya başlandı ve güç seviyesi nominal 3200 MW ısı seviyesinin % 50 sine düşürüldü. Bu noktada bir diğer bölgesel güç istasyonu beklenmedik bir şekilde devre dışı kaldı ve Kiev elektrik şebekesi denetçisi akşamları oluşan yoğun elektrik talebini karşılayacak güce ihtiyaç duyulduğu için Çernobil'de daha fazla güç azaltılmasının ertelenmesini talep etti. Çernobil santrali yöneticisi testin ertelenmesini kabul etti. Saat 23:04 te kiev elektrik şebekesi denetçisi reaktörün kapatılma işlemine devam edilmesi için izin verdi. Bu gecikmenin bazı ciddi sonuçları vardı; gündüz vardiyası geçeli çok olmuştu ve akşam vardiyası da çıkmaya hazırlanıyordu, ve gece vardiyası da işin yapılacağı gece yarısına kadar nöbeti devralmayabilirdi. Plana göre test gündüz vardiyasında bitirilmeliydi ve gece vardiyası sadece santralde beklenmedik bir kapanma olursa soğutma sistemlerinin bozulma ısısını devam ettirmekle yükümlüydü. Testi uygulamak ve hazırlanmak için gece vardiyasının zamanı çok kısıtlıydı. Vardiya değişimi sırasında güç seviyesinde % 50 den aşağı ani bir düşüş gerçekleştirildi. Alexander Akimov gece vardiyası şefiydi, ve Lenoid Taptunov kontrol çubuklarının hareketi dahil reaktörün operasyonel idaresinden sorumlu yöneticiydi. Genç bir mühendis olan Taptunov daha önce üç aylığına bağımsız bir yüksek mühendis olarak çalışmıştı. Test planı 4 numaralı reaktörün güç çıkışının kademeli olarak 700 MW-1000MW lik ısı seviyesine düşürülmesini gerektiriyordu. Test planında yer alan 700 mw seviyesine 26 Nisan 00:05 te ulaşıldı; ancak çekirdekteki nötron soğurucu ksenon 135 elementinin doğal yapısı yüzünden daha fazla azaltma işlemi yapılmasa bile reaktör gücü azalmaya devam etti. Güç yaklaşık olarak 500MW seviyesine ulaştığı için, Taptunov kasıtsız olarak reaktörü neredeyse kapatma noktasına getiren denetim çubuklarını devreye soktu. Taptunov ve Akimov radyasyon hastalığından öldüğü için ayrıntılı ve gerçek detayların bilinmesi zor. Reaktör gücü hemen hemen bir kapanma seviyesi olan 30 MW lik ya da daha az ısıya düştü, bu, test için güvenli olarak planlanan baştaki minimum güç seviyesinin yaklaşık olarak % 5 idi. Kontrol dairesi personeli, bunun üzerine kontrol çubuklarının büyük bölümünü yukarı çekerek gücü tekrar eski haline getirme kararı aldı. Birkaç dakika, personelin çubukları çekmesi, güç çıkışının artması ve ardından planlanan 700 MW değerinden çok daha düşük bir değer olan 160-200 MW de sabitlenmesi arasında geçti. İlk kapatma sırasındaki ani azaltma ve seviyenin 200 MW'nin daha da altına düşmesi, ksenon 135 elementinin birikmesiyle reaktör çekirdeğindeki zehirlenmenin artmasına yol açtı. Bu, reaktör gücünün yükselmesini kısıtladı ve zehirlenme etkisini yok etmek için ek denetim çubuklarının reaktör çekirdeğinden çıkarılmasını zorunlu hale getirdi. Reaktörün düşük güçte ve yüksek zehirlenme oranında çalışması, dengesiz çekirdek sıcaklığı ile soğutucu akışı ve muhtemelen dengesiz nötron akısı ile birleşti. Bu noktada çeşitli alarmlar çalmaya başladı. Kontrol odası, su/buhar tamburlarının seviyesiyle ilgili ve besleme suyunun akış hızında değişiklikler ya da farklılıklar olduğuyla ilgili art arda gelen acil durum uyarıları aldı,bunun yanında tahliye vanalarının artan buharı bir türbin kondenserine tahliye etmek için açıldığını belirten ve nötron güç denetçisinden gelen uyarılar vardı. Bu periyotta 00:35 ile 00:45 arasında, termal termal hidrolik parametrelerle ilgili görünüşte reaktör gücünü korumak için dikkate alınmadı. Reaktör acil durum koruma sistemi acil durum sinyalleri, türbin jeneratörlerinin her ikisinin kapanmasına neden olan bir hatayı tetikledi. Bir süre sonra 200 mw lik güç seviyesinde daha çok ya da daha az sabit bir duruma ulaşıldı ve test hazırlıkları devam etti. Test planının bir parçası olarak ilave su pompaları 26 Nisan 00:05'te devreye sokuldu. Reaktör üzerinde artan soğutucu akışı oranı, reaktör çekirdeğinin hava giriş deliği soğutucusu sıcaklığının güvenlik payını azaltan ve suyun kabarcıklı kaynama sıcaklığını daha da yakınlaştıran bir artışa neden oldu. Akış saat 01:09 da izin verilen limiti aştı. Aynı zamanda, ilave su akışı tüm çekirdek sıcaklığını düşürdü ve çekirdekteki buhar boşluğunu azalttı. Ayrıca, su nötronları emdiği için ek su pompalarının devreye sokulması reaktör gücünü azalttı. Bu, operatörlerin güç devamını sağlamak amacıyla manual kontrol çubuklarını daha ileriye çekmek için harekete geçmesine neden oldu. Tüm bu yapılanlar kararsız bir reaktör konfigürasyonu oluşmasını sağladı. İlk olarak reaktörün ani durmasında devreye sokulan, güvenlik çubuklarının değerini sınırlayabilecek kontrol çubukları hemen hemen çıkarılmak üzereydi. Dahası reaktör soğutucusu kaynamayı azaltmıştı, fakat kaynama payını sınırlamıştı, bu yüzden her güç farklılığı su tarafından emilen nötronu azaltarak kaynama üretebilirdi. Reaktör, tasarımcılar tarafından oluşturulan güvenli çalıştırma koşullarının açık bir şekilde dışında olan kararsız bir konfigürasyondaydı.

Kazanın etkileri

Reaktör üzerine yapılan beton zırh

İngiltere'nin Galler bölgesinde kazadan iki hafta sonra saptanan yüksek radyoaktivite nedeniyle yeşil alanlara koyun ve sığırların girişi engellenmiştir.
Araştırmalarda ilk yıl doz açısından en fazla radyoaktiviteye maruz kalan Avrupa ülkesi Bulgaristan olarak belirlenmiştir. Sıralama açısından ise şemada yer alan ülkeler doz sırasına göre şu şekilde sıralanmıştır:^[1]
Birleşmiş Milletler'e bağlı kuruluşlar olan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, Uluslararası Sağlık Örgütü, Dünya Bankası gibi kurumların ve Rusya, Beyaz Rusya ve Ukrayna yetkililerinin oluşturduğu bir organizasyon olan Çernobil Forumu 2005 yılında “Chernobyl’s Legacy: Health, Environmental and Socio-Economic Impacts” (Çernobil’in Mirası: Sosyo-ekonomik, Çevresel ve Sağlık Bakımından Etkileri) başlıklı bir rapor yayınlamıştır.
En yüksek radyasyon dozlarına, sayıları bini bulan acil durum çalışanları ve Çernobil personeli maruz kaldı. Çalışanların bazıları için maruz kaldıkları dozlar öldürücü oldu. Zaman içinde Çernobil’de çalışan kurtarma personelinin sayısı 600 bini buldu. Bunların bazıları, çalışmaları boyunca yüksek düzeyli radyasyona maruz kaldılar. Çöken radyoaktif iyodinden kaynaklanan çocukluk tiroid kanseri, kazanın en önemli sağlık sorunlarından birisidir. Kazadan sonraki ilk aylarda, radyoaktif iyodin düzeyi yüksek sütlerden içen çocuklar yüksek radyasyon dozları aldılar. 2002 yılına kadar bu grup içinde 4000’den fazla tiroid kanseri teşhis edildi. Bu tiroid kanserlerinin büyük bölümünün radyoiyodin alımından kaynaklanmış olması çok muhtemeldir.
Bağımsız kaynaklar yüzlerce yıl boyunca Pripyat ve komşu bölgelerde yerleşimin güvenli olmadığını söylemektedirler. Ayrıca bölgeye giriş çıkışlar hala polis kontrolünde olup bazı bölgelere giriş yapılamamaktadır.

İlgili maddeler

• Çernobil
• Çernobil reaktör kazasının Türkiye üzerindeki etkileri

Referanslar

• Çernobili yaşamış ve bölgeyi düzenli ziyaret eden ELENA FILATOVA'nın web sayfası.

Kaynakça

1. ^ The Chernobyl accident in 1986 - Causes and Consequences Lecture at the Institute of Physics and Astronomy, University of Aarhus, 30 November 1994, s.12

Dış bağlantılar

• Çernobil Hakkında belgeler, videolar ve görüntüler
• Çernobil Faciasının Uydu Görüntüleri

Read More

20 Nisan

 

20 Nisan, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 110. (artık yıllarda 111.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 255 gün vardır.

Mart – Nisan – Mayıs
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

 

Olaylar

• 1792 - Birinci Fransa Cumhuriyeti yönetimi, Avusturya Habsburg Monarşisi'ne savaş ilan etti. Fransız Devrim Savaşları başladı.
• 1841 - İlk dedektif romanı Morg Sokağı Cinayeti yayımlandı.
• 1862 - İlk pastörizasyon deneyi Louis Pasteur ve Claude Bernard tarafından gerçekleştirildi.
• 1902 - Marie Curie ve Pierre Curie, Paris'teki laboratuvarlarında radyoaktif radyum klorürü rafine etmeyi başardılar.
• 1924 - Türkiye'de 1924 Anayasası yürürlüğe girdi.
• 1924 - Bilecik il oldu.
• 1926 - Western Electric ve Warner Bros. şirketleri, filme ses eklemeyi mümkün kılan Vitaphone cihazını tanıttılar.
• 1933 - Bulgaristan'ın Razgrad şehrindeki Türk mezarlığının bir grup Bulgar tarafından yerle bir edilmesiyle, İstanbul'da Razgrad Olayları başladı.
• 1940 - İlk elektronlu mikroskop Philadelphia'da tanıtıldı.
• 1942 - İzmir Ticaret Gazetesi kuruldu.
• 1967 - Swiss Britannia şirketine ait bir yolcu uçağı Toronto'da düştü: 126 kişi öldü.
• 1968 - Güney Afrika havayollarına ait Boeing-707 tipi bir yolcu uçağı Windhoek şehrinden kalkışı esnasında düştü: 122 kişi öldü.
• 1970 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Richard Nixon, Vietnam'dan 150 bin kişilik bir Amerika Birleşik Devletleri gücünün daha geri çekileceğini açıkladı.
• 1972 - Apollo 16, Ay'a iniş yaptı.
• 1975 - Türkiye'nin Beyrut Basın Danışmanı'nın otomobili ASALA militanlarınca havaya uçuruldu.
• 1978 - Kızıl Tugaylar örgütü 16 Mart'ta kaçırdıkları İtalya'nın eski başbakanı Aldo Moro'yu tutuklu arkadaşlarının serbest bırakılmaması halinde öldüreceklerini bildirdi.
• 1978 - Güney Kore havayollarına ait Boeing-707 tipi bir yolcu uçağı Sovyet savaş uçakları tarafından Murmansk yakınlarındaki donmuş bir göle inmeye zorlandı. İki yolcu öldü. 107 yolcu sağ kurtuldu.
• 1986 - 1925 yılında Sovyetler Birliği'nden çıkan ve geri dönmeyen piyanist Vladimir Horowitz, 61 yıldan sonra Sovyetler Birliği'nde tekrar konser verdi.
• 1998 - Air France şirketine ait Boeing 727-200 tipi bir yolcu uçağı Bogota'dan (Kolombiya) kalktıktan sonra Cerro El Cable dağlarına çarparak düştü: 53 kişi öldü.
• 1996 - Dünyanın 3.,Avrupa'nın 1. büyük eğlence merkezi Tatilya, İstanbul'da açıldı.
• 1999 - Columbine Lisesi katliamı: Lisenin Eric Harris ve Dylan Klebold isimli öğrencileri 13 kişiyi öldürdü, 24 kişiyi yaraladı ve sonra da intihar ettiler.
• 2005 - Turgut Özakman'ın, Kurtuluş Savaşı'nı bir roman kurgusu içinde anlatan 'Şu Çılgın Türkler' kitabı yayımlandı.
• 2006 - Han Myeong-sook, Güney Kore'nin ilk kadın başbakanı olarak göreve başladı.
• 2015 - Trabzon Erdoğdu Lisesi, Guatemala'da Dünya Şampiyonluğu kupasını kaldırdı.

Doğumlar

• 702 - Cafer-i Sadık, İslam fıkhî mezhebi Caferiliğe ismini veren Şii imam (ö. 765)
• 1808 - III. Napolyon, Fransız siyasetçi, II. İmparatorluk imparatoru (ö. 1873)
• 1889 - Adolf Hitler, Nasyonal Sosyalist İşçi Partisi lideri Alman politikacı, Nazi Almanyası Führeri (ö. 1945)
• 1893 - Harold Lloyd, ABD'li komedyen (ö. 1971)
• 1893 - Joan Miro, Katalan sürrealist ressam (ö. 1983)
• 1910 - Fatin Rüştü Zorlu, Türk siyasetçi ve bürokrat (ö. 1961)
• 1916 - Nesibe Zeynalova, Azerbaycanlı oyuncu (ö. 2004)
• 1923 - Oktay Akbal, Türk gazeteci ve yazar (ö. 2015)
• 1943 - Edie Sedgwick, ABD'li aktris (ö. 1971)
• 1949 - Jessica Lange, ABD'li sinema oyuncusu
• 1951 - Luther Vandross, ABD'li şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve prodüktör (ö. 2005)
• 1967 - Mike Portnoy, ABD'li baterist
• 1972 - Carmen Electra, ABD'li model, aktris ve şarkıcı
• 1975 - Esra Dalfidan, Türk asıllı Alman caz şarkıcısı
• 1976 - Aldo Bobadilla, Paraguaylı futbolcu
• 1976 - Ali Atay, Türk oyuncu ve müzisyen

Ölümler

• 1707 - Johann Christoph Denner, Alman mucit ve çalgı yapımcısı (klarneti icat eden) (d. 1655)
• 1769 - Pontiac, Ottava Yerlileri'nin reisi (d. 1720)
• 1836 - I. Johann, Lihtenştayn Prensi (d. 1760)
• 1912 - Bram Stoker, İrlandalı yazar (d. 1847)
• 1918 - Karl Ferdinand Braun, Alman fizikçi, Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1850)
• 1932 - Giuseppe Peano, İtalyan matematikçi (d. 1858)
• 1951 - Ivanoe Bonomi, İtalya başbakanı (d. 1873)
• 1977 - Sepp Herberger, Alman futbolcu ve antrenör (d. 1897)
• 1990 - Şefik Bursalı, Türk ressam (d. 1903)
• 1991 - Don Siegel, ABD'li film yönetmeni (d. 1912)
• 1992 - Benny Hill, İngiliz komedyen, aktör ve şarkıcı (d. 1924)
• 1993 - Cantinflas, Meksikalı komedyen ve aktör (d. 1911)
• 1999 - Tekin Aral, Türk karikatürist (d. 1941)
• 2008 - Gazanfer Bilge, Türk güreşçi, Dünya ve Olimpiyat şampiyonu (d. 1924)
• 2012 - Ayten Alpman, Türk ses sanatçısı (d. 1929)
• 2013 - Günseli Başar, Türk manken (d. 1932)
• 2013 - Yakup Tahincioğlu, Süryani asıllı Türk sanayici ve iş adamı (d. 1933)
• 2016 - Atilla Özdemiroğlu, Müzisyen

Read More

1924 Anayasası

20 Nisan 1924'te yürürlüğe giren 1924 Anayasası, Teşkilât-ı Esasîye Kanunu'nu yürürlükten kaldırmıştır. Birkaç önemli değişiklikle (Altı ilkenin eklenmesi, devletin dininin İslam olduğuna dair ibarenin kaldırılması ve kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkının verilmesi gibi) 1961'e dek yürürlükte kalmıştır. 1 Ekim 1945'te içeriği değiştirilmeden, dili Türkçeleştirilerek yeniden kabul edilmiştir. 27 Mayıs 1960 ihtilalinin ardından, yeni bir anayasa hazırlanarak 1961'de kabul edilmiş ve 1924 Anayasası yürürlükten kalkmıştır.

1. Madde: Devletin Yönetim şekli Cumhuriyettir.
2. Madde: Türk Devleti'nin dili Türkçe, başkenti Ankara'dır. (13 Ekim 1923'te başkent olmuştur.)
3. Madde: Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Bu egemenliğin tek temsilcisi TBMM'dir.

Hükümet sistemi yerine kabine sistemi getirilmiştir.
1928 yılında "Devletin dini İslamdır." ibaresi çıkarılmıştır.^[1]
1930 yılında seçme ve seçilme hakkı kadınlara da tanınmıştır.^[1]
1937 yılında laiklik ilkesi anayasaya girmiştir.^[1]
1924 Anayasası’nın temel özellikleri şunlardır:
Cumhuriyet İlkesi: 1924 Anayasası Cumhuriyet ilkesini temel almıştır. Nitekim anayasanın 1. Maddesi “Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir” demektedir. Bu hükümle devletin yönetim şeklinin “cumhuriyet rejimi olduğu” belirtilerek, ülkeyi idare edeceklerin ancak seçim yoluyla bu hakkı elde edebilecekleri kabul edilmiştir.
Milli Egemenlik İlkesi: 1924 Anayasası 3. Maddesinde “hâkimiyet kayıtsız milletindir” denilmektedir. Bu hükümle anayasa millet egemenliğini kabul etmiştir. Bu hüküm aynı zamanda demokratik bir devlet düzeninin ilk hareket noktası olmuştur. Türk Milleti, egemenliğinin sahibi olduğunu verdiği Millî Mücadele ile bütün dünyaya kabul ettirmiştir. Bu egemenlikte artık hiçbir kişinin veya dini inanç ve kurumun ilişkisi yoktur. Millet egemenliğinin sahibidir. Bu egemenlik Türkiye Büyük Millet Meclisi aracılığıyla kullanılır. Türkiye Büyük Millet Meclisi, milletin tek ve gerçek temsilcisi olup millet adına egemenlik hakkını kullanmaya yetkili tek organdır.
Güçlerin Birliği ve Büyük Millet Meclisi’nin Üstünlüğü: 1924 Anayasası da güçler birliği sistemini kabul etmiştir. Anayasanın 5 nci Maddesi “yasama yetkisi ve yürütme gücü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde belirir ve toplanır” demektedir. Bu anayasada da kuvvetler ayrılığı ilkesi benimsenmemiştir.
Büyük Millet Meclisi’nin üstünlüğü vardır. Meclisin üstünde bir kuvvet yoktur. Bu nedenle meclis ancak kendini fesh edebilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi devletin organları içinde en üst organdır. Milletin tek temsilcisidir, yasama yetkisini meclis doğrudan kendisi kullanır. Yürütme yetkisini kendisi tarafından seçilecek bir cumhur başkanı ve onun atayacağı bakanlar kurulu aracılığıyla kullanır.
1924 Anayasası’na göre devletin temel nitelikleri bu anayasanın devrimci yapısını da yansıtmaktadır. 1924 Anayasası’nın 2 nci Maddesi ile; Türkiye Devleti’nin dininin İslâm olduğu, resmi dilinin Türkçe olduğu ve devlet merkezinin Ankara olduğu açıklanmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren gerçekleştirilen köklü atılım ve devrimlerle Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin sosyal ve ekonomik karakteri de ortaya konmuş ve bunlar 1937 de Anayasa’nın 2. maddesinde yapılan değişikliklerle anayasaya dahil edilmiştir. Böylece Türkiye Devleti’nin “Cumhuriyetçi, milliyetçi, laik, halkçı, devletçi ve inkılâpçı” bir devlet olduğu anayasayla da belirtilmiştir. Bu özellikleri ile Türkiye, hukuksal olarak çağdaş ve modern bir devlet olmuştur.
1924 Anayasası’na göre yasama organı Türkiye Büyük Millet Meclisi’dir. Meclis egemenliği millet adına kullanacak olan tek yetkili organdır. Meclis yasama görevini doğrudan kendisi yapmaktadır. Bu görevler arasında; “Kanun koymak, tefsir etmek, kanunları değiştirmek, kaldırmak, devletlerle sözleşmeler yapmak, barış yapmak, savaş ilan etmek, devlet bütçesini incelemek, para basmak, genel ve özel af çıkarmak, idam kararlarını onaylamak” gibi yasama görevleri bulunmaktadır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa’yı, üyelerinden 1/3 nün teklifi ile 2/3 nün çoğunluk oyuyla değiştirebiliyordu. Ayrıca yürütme meclisi fesih edemiyordu.
1924 Anayasası’nın beşinci maddesi ile yürütme kudreti Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde toplanmıştır. Ancak Meclis bu görevini kendisi tarafından seçilen bir Cumhurbaşkanı ve onun tayin edeceği İcra Vekilleri Heyeti (Bakanlar Kurulu) aracılığıyla kullanmaktadır. Yürütmenin en üst organı olarak Cumhurbaşkanı öngörülmüş ve yürütme görevini yapacak organ olarak bugünkü anlamda bir Başbakan ve onun belirlediği bakanlardan oluşan Bakanlar Kurulu olarak belirtilmiştir. Bakanlar, Başbakan tarafından belirlenir, Cumhurbaşkanınca tasdik edilir ve meclisin onayına sunulurdu. Türkiye Büyük Millet Meclisi her zaman Hükümeti denetleyebilir ve düşürebilirdi.
1924 Anayasası yargı yetkisini bağımsız mahkemelere vermiştir. Anayasa yargı organlarının verdiği kararların, Türkiye Büyük Millet Meclisi ile İcra Vekilleri Heyeti’nce değiştirilemeyeceğini ve yerine getirilmesine mani olunamayacağını hüküm altına alarak, yargı kararlarına hem teminat hem de bağımsızlık getirmiştir. 1924 Anayasası, 1921 Anayasası’nın aksine yargı kuvvetini Meclise vermemiş, bağımsız mahkemelere bırakmıştır.
1924 Anayasası’nda Yapılan Değişiklikler:
1924 Anayasası’nda 1924’ten 1960 yılına kadar bazı değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler şunlardır:
10 Nisan 1928 tarihinde yapılan değişiklikle Anayasa’nın 2 maddesinde yer alan “Türkiye Devleti’nin dini İslâm’dır” hükmü çıkarılmıştır. Ayrıca milletvekillerinin yeminlerindeki vallahi kelimesi “namusum üzerine söz veririm” ifadesiyle değiştirilmiştir. Yine Meclisin görevleri arasında yer alan “ahkam-ı şer’iye’nin tenfizi” (dinsel hükümlerin yerine getirilmesi) hükmü anayasadan çıkartılmıştır.
Bu değişikliklerle Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin çağdaş ve laik bir devlet olması amaçlanmış ve laik devlet anlayışına yönelinmiştir.
5 Aralık 1934’de yapılan değişikliklerle kadınlara milletvekili seçme ve seçilebilme hakkı verilmiş ve seçmen yaşı 18’den 22’ye çıkartılmıştır.
5 şubat 1937’de aslında Cumhuriyet Halk Partisi’nin ilkeleri olan “Cumhuriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, devletçilik, laiklik ve inkılâpçılık” Anayasanın 2. maddesine dahil edilerek Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin temel nitelikleri olarak belirtilmiştir.
10 Ocak 1945’de ve 24 Aralık 1952’de yapılan değişikliklerle Anayasa’nın dili üzerinde değişikliklere gidilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti’nin en uzun süre yürürlükte kalan Anayasası niteliğindeki 1924 Anayasası, 27 Mayıs 1960 hareketine kadar yürürlükte kalmış ve bu hareketle birlikte yürürlükten kalkmıştır.
Modern hukuk kurallarını benimsemek durumunda olan genç Cumhuriyet, aynı zamanda laiklik ilkesini hukuk alanına da uygulamak ve kanun koyarken dini esaslara bağlı kalmadan, kanunları, modern çağın gereklerine dayandırmak zorundaydı.

Kaynakça

1. ^ ^{a b c} beykent.edu.tr, TC Anayasaları, 1921, 1924, 1961 ve 1982 Anayasalarını karşılaştırılması, Erişim tarihi:29.03.2015

Read More

Kabotaj Kanunu

Kabotaj, bir devletin kendi limanlarına deniz ticareti konusunda tanıdığı ayrıcalıktır. Bu ayrıcalıktan yalnızca yurttaşlarının yararlanması, millî ekonomiye önemli bir katkı sağlayacağından, devletler yabancı bandıralı gemilere kabotaj yasağı koyma yoluna gitmişlerdir. Bazı uluslararası sözleşmelerde de kabotaj yasağı koyma yetkisine ilişkin hükümler yer alır.
Fransızca kökenli bir sözcüktür.

Türkiye'de kabotaj

Osmanlı Devleti'nin kapitülasyonlar çerçevesinde yabancı ülke gemilerine tanıdığı kabotaj ayrıcalığı Lozan Barış Antlaşması'yla 1923 yılında kaldırıldı. 20 Nisan 1926 tarihinde de kabul edildi. Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926'da yürürlüğe girdi. Bu yasaya göre; akarsularda, göllerde, Marmara denizi ile boğazlarda, bütün kara sularında ve bunlar içinde kalan körfez, liman, koy ve benzeri yerlerde, makine, yelken ve kürekle hareket eden araçları bulundurma; bunlarla mal ve yolcu taşıma hakkı Türk yurttaşlarına verildi. Ayrıca; dalgıçlık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, tayfalık ve benzeri mesleklerin Türk yurttaşlarınca yerine getirilebileceği belirtildi. Yabancı gemilerin yalnız Türk limanlarıyla yabancı ülkelerin limanları arasında insan ve yük taşıyabileceği kabul edildi.

Read More

19 Nisan

19 Nisan, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 109. (artık yıllarda 110.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 256 gün vardır.

Mart – Nisan – Mayıs
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

 

Olaylar

• 1775 - Amerikan Devrimi başladı. Sömürgeci İngiliz birlikleri ile bağımsızlık savaşçıları, Massachusetts eyaletinin Lexington kentinde ilk çatışmaya girdi.
• 1904 - Toronto'nun büyük bir kısmı, çıkan yangında harabeye döndü.
• 1909 - Jeanne d'Arc azize ilan edildi.
• 1926 - Türk karasularında her türlü denizcilik işlerini Türk vatandaşlarına tahsis eden ve yabancıların kabotaj hakkına son veren Kabotaj Kanunu kabul edildi.
• 1927 - Mae West, Sex adlı oyundaki rolü müstehcen bulunarak 10 gün hapse mahkûm oldu.
• 1934 - Shirley Temple, Stand Up and Cheer adlı filmde ilk rolünü oynadı.
• 1938 - Kırşehir ve çevresindeki 6,6 büyüklüğündeki depremde 149 kişi öldü.
• 1943 - İsviçreli kimyager Albert Hofmann çavdar mahmuzundan ürettiği LSDnin etkilerini yaşayan ilk insan oldu
• 1943 - II. Dünya Savaşı: Alman askerleri Yahudileri toplamak için Varşova Gettosu'na girdi.
• 1947 - Hindistan'da Kongre Partisi, ülkenin Hindistan ve Pakistan olarak iki ayrı devlete bölünmesini kabul etti.
• 1948 - Amerika Birleşik Devletleri yeni bir atom silahını Marshall Adası'nda denedi.
• 1951 - General Douglas MacArthur, ordudan emekli olarak ayrıldı.
• 1956 - Monako Prensi III. Rainier ile ABD'li sinema oyuncusu Grace Kelly Monte Carlo'da evlendi. Tören için 25 ülkenin temsilcileri Monako'ya geldi.
• 1961 - 27 Mayıs'tan sonra ilk basın mahkûmiyeti: Ahmet Emin Yalman 25 lira ağır para cezasına çarptırıldı.
• 1961 - Küba'ya karşı yapılan Domuzlar Körfezi Çıkarması ABD açısından başarısızlıkla sonuçlandı.
• 1964 - Ford, Mustang modelini piyasaya sunuldu.
• 1969 - Milliyetçi Hareket Partisi lideri Alparslan Türkeş, "doğum kontrolü suikasttır" dedi.
• 1971 - Sierra Leone'de cumhuriyet ilan edildi.
• 1971 - İlk uzay istasyonu Salyut 1 uyduya fırlatıldı.
• 1971 - ABD'li seri katil Charles Manson, aralarında Roman Polanski'nin hamile eşi Sharon Tate'in de olduğu beş kişiyi öldürdüğü için idam cezası aldı, cezası ömür boyu hapse çevrildi.
• 1975 – Hindistan'ın ilk uydusu olan Aryabhata fırlatıldı.
• 1980 - Ajda Pekkan, Eurovision Şarkı Yarışması'nda Şanar Yurdatapan'ın düzenlediği 'Petrol' adlı şarkıyla 19 yarışmacı arasında 15'inci oldu.
• 1987 - Simpsonlar televizyonda gösterime girdi.
• 1989 - USS Iowa zırhlısının top taretlerinin birindeki patlama 47 denizcinin ölümüne yol açtı.
• 1995 - Amerika Birleşik Devletleri'nin Oklahoma eyaletinde Alfred P. Murrah Federal Binası bombalandı, 168 kişi ölü.
• 1999 - Almanya Federal Meclisi (Bundestag), Bonn'dan Berlin'e taşındı.
• 2000 - Filipinler havayollarına ait Boeing 737-200 tipi bir yolcu uçağı Davao (Filipinler) şehri yakınlarında düştü: 131 kişi öldü.
• 2002 - İBDA/C'nin lideri Salih Mirzabeyoğlu'nun idam kararı Yargıtay tarafından onandı.
• 2005 - Katolik dünyasının yeni Papa'sı 78 yaşındaki Alman Kardinal Joseph Ratzinger oldu. Yeni Papa'nın, 16'ncı Benedict adını kullanacağı belirtildi.
• 2009 - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde VIII. dönem milletvekili seçimleri yapıldı. Oyların %43.97'sini alan Ulusal Birlik Partisi 26 milletvekili, %29.34'ünü alan Cumhuriyetçi Türk Partisi 15 milletvekili çıkardı. Bu sonuca göre UBP tek başına hükümeti kuracak çoğunluğa sahip oldu.

Doğumlar

• 1793 - I. Ferdinand, Avusturya imparatoru (ö. 1875)
• 1832 - José Echegaray y Eizaguirre, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi İspanyol yazar (ö. 1916)
• 1899 - Cemal Tollu, Türk ressam (ö. 1968)
• 1933 - Jayne Mansfield, ABD'li sinema oyuncusu (ö. 1967)
• 1935 - Dudley Moore, İngiliz oyuncu, komedyen (ö. 2002)
• 1946 - Duygu Asena, Türk gazeteci ve yazar (ö. 2006)
• 1950 - Jacques Herzog, İsviçreli mimar
• 1970 - Kelly Holmes, İngiliz atlet
• 1972 - Binnur Kaya, oyuncu
• 1972 - Rivaldo, Brezilyalı futbol oyuncusu
• 1978 - James Franco, ABD'li oyuncu
• 1978 - Gabriel Heinze, Arjantinli futbolcu
• 1979 - Kate Hudson, yapımcı, yönetmen ve aktris
• 1981 - Hayden Christensen, Kanadalı oyuncu
• 1987 - Joe Hart, İngiliz futbolcu

Ölümler

• 1768 - Canaletto, İtalyan ressam (d. 1697)
• 1824 - George Gordon Byron, İngiliz şair ve yazar (d. 1788)
• 1881 - Benjamin Disraeli, İngiltere başbkanı (d. 1804)
• 1882 - Charles Darwin, İngiliz biyolog (d. 1809)
• 1906 - Pierre Curie, Nobel Fizik Ödülü sahibi Fransız fizikçi (d. 1859)
• 1964 - Dr. Hafız Cemal, (lakabı ve sonraki soyadı: Lokman hekim ) Kıbrıs doğumlu Türk doktor
• 1967 - Konrad Adenauer, Alman devlet adamı (b. 1876)
• 1989 - Daphne du Maurier, İngiliz romancı, oyun yazarı (d. 1907)
• 1993 - Sabahattin Kudret Aksal, Türk şair, öykücü ve oyun yazarı (d. 1920)
• 1994 - Turgut Boralı, sinema sanatçısı (d. 1923)
• 1998 - Octavio Paz, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Meksikalı diplomat ve yazar (d. 1914)
• 2005 - George Pan Cosmatos, Yunan/İtalyan kökenli film yönetmeni (d. 1941)
• 2007 - Jean-Pierre Cassel, Fransız aktör (d. 1932)
• 2009 - J.G. Ballard, İngiliz romancı (d. 1930)
• 2015 - Oktay Sinanoğlu, Türk kuantum kimyacısı ve moleküler biyolog. (d. 1934)

Read More

18 Nisan

18 Nisan, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 108. (artık yıllarda 109.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 257 gün vardır.

Olaylar

• 1906 - San Fransisco kenti, 7,9 büyüklüğündeki 50 saniye süren deprem ve onu izleyen yangınlarla yerle bir oldu. 28 bin bina yıkıldı, yaklaşık 3.000 kişi öldü, 100 bin kişi evsiz kaldı.
• 1920 - İstanbul Hükümeti, Millî Mücadele'yi yürüten Kuva-yi Milliye'ye karşı, Kuva-yi İnzibatiye'yi kurdu. Bu kuvvetler, Adapazarı dolaylarında çıkarılan isyanı destekledi; ancak Ankara Hükümeti'nin düzenli birliklerine yenildi.
• 1923 - Yankee Stadyumu açıldı.
• 1936 - İzmit Kağıt Fabrikası'nda ilk kâğıt imal edildi.
• 1946 - Milletler Cemiyeti dağıldı.
• 1951 - Paris Antlaşması imzalanarak günümüzün Avrupa Birliği temellerini oluşturacak olan ilk adım Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu kurulmuştur.
• 1954 - Albay Cemal Abdülnasır, Mısır'da krallığı darbeyle devirerek iktidarı ele geçirdi.
• 1955 - Bandung Konferansı: Endonezya'nın Bandung kentinde, 29 bağlantısız Afrika ve Asya ülkesinin bir araya geldiği konferans başladı.
• 1960 - CHP'yi ve basını soruşturmak üzere TBMM'de Tahkikat Komisyonu kuruldu. İnönü, "bu demokratik rejim istikametinden ayrılıp onu baskı rejimi haline götürmek tehlikeli bir şeydir. Bu yolda devam ederseniz ben de sizi kurtaramam" dedi.
• 1974 - Pakistan başbakanı Zülfikar Ali Butto göreve başladı.
• 1974 - İtalya'da Kızıl Tugaylar örgütü savcı Mario Sossi'yi kaçırdı.
• 1977 - Veli Ballı, Boston Maratonu'nda ikinci oldu.
• 1983 - Beyrut'taki ABD elçiliğine düzenlenen intihar saldırısında bombacının da aralarında bulunduğu 63 kişi öldü.
• 1986 - Kırıkkale'nin Yahşihan beldesinde askeri mühimmat depolarında yangın çıktı. Kasaba boşaltıldı.
• 1989 - Türkiye'de ilk tüp bebek, İzmir'de Ege Üniversitesi Tüp Bebek Merkezi'nde dünyaya geldi.
• 1989 - Çin Halk Cumhuriyeti'nde binlerce öğrenci, daha geniş demokrasi talebiyle sokaklara döküldü.
• 1992 - General Abdül Reşid Dostum, başkent Kabil'i ele geçirmek üzere, devlet başkanı Muhammed Necibullah'a karşı bir isyan başlattı.
• 1993 - Pakistan devlet başkanı Gulam İşak Han meclisi lağvetti.
• 1996 - İsrail birlikleri Lübnan'daki bir BM yerleşim birimini bombaladı: 106 sivil öldü.
• 1999 - Türkiye'de erken genel seçimler yapıldı: DSP birinci parti oldu.
• 2002 - Eski Afganistan Kralı Zahir Şah, 29 yıllık sürgünden ülkesine döndü.

Doğumlar

• 1590 - I. Ahmet, Osmanlı padişahı (ö. 1617)
• 1942 - Tınaz Titiz, Eski kültür ve turizm bakanı
• 1943 - Zeki Alasya, Tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 2015)
• 1963 - Conan O'Brien, ABD'li komedyen
• 1968 - Murat Kekilli, Türk Müzisyen
• 1971 - David Tennant, İskoç Aktör
• 1973 - Haile Gebrselassie, Etiyopyalı rekortmen atlet
• 1975 - Kerim Tekin, Türk pop müziği sanatçısı ve oyuncu (ö. 1998)
• 1984 - America Ferrera, ABD'li oyuncu

Ölümler

• 1935 - Panait Istrati, Romen yazar (d. 1884)
• 1936 - Ottorino Respighi, İtalyan besteci (d. 1879)
• 1943 - Hafız Burhan, Türk ses sanatçısı (d. 1897)
• 1943 - Isoroku Yamamoto, Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri Birleşik Filosu'nun Başkomutanı (d. 1884)
• 1955 - Albert Einstein, Nobel Fizik Ödülü sahibi Alman fizikçi (d. 1879)
• 1964 - Ben Hecht, ABD'li romancı, senarist, yönetmen (d. 1894)
• 1980 - Suut Kemal Yetkin, Türk deneme yazarı, sanat tarihçisi (d. 1903)
• 1986 - Marcel Dassault, Fransız uçak üreticisi (d.1892)
• 1988 - Oktay Rifat Horozcu, Türk şair (d. 1914)
• 1989 - Candan Tarhan, Türk futbolcu ve teknik adam. (d. 1942)
• 2002 - Thor Heyerdahl, Norveçli kaşif ve antropolog (d. 1914)
• 2003 - Teoman Köprülüler, Türk siyasetçi, eski Ticaret Bakanı (d. 1934)

Bayramlar ve Yıldönümleri

• Dünya Anıtlar ve Sitler Günü
• Dünya Amatör Radyo ve Amatör Telsizciler Günü
• Van'ın Başkale ilçesinden Rus ve Ermeni birliklerinin geri çekilişi (1918)

Read More

1906 San Francisco depremi

1906 San Francisco depremi San Francisco, CA ve Kuzey Kaliforniya'yı 18 Nisan 1906 Çarşamba günü yerel saate göre sabaha karşı 5:12'de vuran yüksek şiddetli depremdir.^[2] Depremin şiddeti genel olarak 7,8 M_w kabul edilir. Buna karşın depremin şiddeti en az 7,7 M_w en fazla 8,25 M_w olarak ileri sürülmüştür.^[3] Esas sarsıntı merkezi şehrin 2 mil (3 km) uzağında, denizdeki Mussel Kayalıkları'dır. Bölge; San Andreas Fay Hattı'ndan kaynaklanan bu depremle kuzey-güney doğrultusunda 296 mil (477 km) ikiye ayrılmıştır.^[4] Sarsıntı Oregon'dan Los Angeles'ya; hatta denizden oldukça uzak olan Nevada'nın merkezine kadar geniş bir alanda hissedilmiştir. Deprem ve sonucunda oluşan büyük yangın, Birleşik Devletler tarihinde meydana gelen en kötü doğal afet olarak kabul edilir. Deprem ve bunun sonucunda oluşan yangın sebebiyle ölenlerin sayısının 3.000'den fazla olduğu tahmin edilmiştir.^[5] Bu rakam Kaliforniya tarihinde bir doğal afetten dolayı hayatını kaybeden en fazla kişi sayısıdır. Depremin ekonomik etkileri, yakın geçmişte meydana gelen Katrina Kasırgası ile benzerlik göstermektedir.^[6]

Kaynakça

1906 San Francisco depremi'nde yere düşmüş Agassiz heykeli (Stanford Üniversitesi Zooloji Bölümü, Kalifornya, Nisan 1906)

Enkaz içinde San Francisco, 1906 San Francisco depremi ve yangınından yaklaşık altı hafta sonra (28 Mayıs 1906).

1. ^ Location of the Focal Region and Hypocenter of the California Earthquake of April 18, 1906
2. ^ USGS - The Great 1906 San Francisco Earthquake
3. ^ 1906 Earthquake: What was the magnitude? USGS Earthquake Hazards Program - Northern California, Accessed September 3, 2006
4. ^ 1906 Earthquake: How long was the 1906 Crack? USGS Earthquake Hazards Program - Northern California, Accessed September 3, 2006
5. ^ Timeline of the San Francisco Earthquake April 18 - 23, 1906. The Virtual Museum of the City of San Francisco
6. ^ John A. Kilpatrick and Sofia Dermisi, Aftermath of Katrina: Recommendations for Real Estate Research, Journal of Real Estate Literature, Spring, 2007

Read More

12 Nisan

12 Nisan, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 102. (artık yıllarda 103.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 263 gün vardır.

Olaylar

 

• 1861 - Amerikan İç Savaşı, Güney Carolina'da patlak verdi.Savaş sonunda toplam 620 bin kişi öldü.
• 1932 - Türk Tarihi Tetkik Cemiyetinin kuruluşu.
• 1955 - Dr. Jonas Salk tarafından geliştirilen çocuk felci aşısının güvenli ve etkili olduğu açıklandı.
• 1961 - Sovyetler Birliği, uzaya ilk insanı gönderdi. Vostok 1 ile uzaya giden Yuri Gagarin, uzayda 108 dakika kaldı.
• 1963 - Martin Luther King, Alabama'da sivil haklar yürüyüşüne öncülük ettiği gerekçesiyle tutuklandı.
• 1963 – Sovyet nükleer denizaltısı K-33, Danimarka yakınlarında Finlandiya bandıralı yük gemisi M/S Finnclipper'la çarpıştı.
• 1969 - Sonradan Atatürk Kültür Merkezi adını alacak İstanbul Kültür Sarayı, Aida Operası ve Çeşmebaşı Balesi ile açıldı.
• 1981 - İlk uzay mekiği Columbia fırlatıldı.
• 1983 - Eski bayındırlık bakanlarından Şerafettin Elçi, Yüce Divan'da iki ayrı suçtan dolayı görevini kötüye kullandığı gerekçesiyle toplam 2 yıl 4 ay hapis, 4.660 lira para cezasına mahkûm edildi.
• 1991 - Ateşkes antlaşmasının yürürlüğe girmesiyle Körfez Savaşı resmen sona erdi.
• 1991 - İstanbul genelevi işletmecilerinden Matild Manukyan İstanbul'da vergi rekortmeni oldu.
• 1993 - Türkiye İnternet'e bağlandı.
• 2007 - Irak parlamentosunda patlama meydana geldi: üçü milletvekili sekiz kişi öldü.
• 2008 - Tandoğan'da yaklaşık 300.000 kişinin katılımıyla "Ulusal Egemenlik Mitingi" yapıldı.
• 2010 - Samsun'da adliye çıkışı gerçekleşen fiziksel saldırıda Ahmet Türk'ün burnu kırıldı.
• 2011 - Mısır'ın devrik Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, bir soruşturma çerçevesinde sorgulanırken kalp krizi geçirmesi üzerine hastaneye kaldırıldı ve yoğun bakıma alındı.

Doğumlar

• 1823 - Aleksandr Ostrovski, Rus gerçekçiliğinin en büyük temsilcilerinden oyun yazarı (ö. 1868)
• 1903 - Jan Tinbergen, Hollandalı ekonomist, Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 1994)
• 1947 - Tom Clancy, ABD'li yazar
• 1955 - Fahreddin Manafov, Azeri oyuncu
• 1956 - Andy García, ABD'li oyuncu
• 1956 - Herbert Grönemeyer, Alman şarkıcı
• 1959 - Andy Bausch, Lüksemburglu yönetmen
• 1968 - Yeşim Salkım, Türk şarkıcı
• 1971 - Nicholas Brendon, ABD'li aktör
• 1971 - Shannen Doherty, ABD'li aktris
• 1972 - Şebnem Ferah, Türk müzisyen
• 1973 - Sylvinho, Brezilyalı futbolcu
• 1974 - Mete Pere, Türk müzisyen, oyuncu
• 1978 - Svetlana Lapina, Rus yüksek atlamacı
• 1979 - Mateja Kežman, Sırp futbolcu
• 1979 - Jennifer Morrison,ABD'li Oyuncu.
• 1980 - Arda Kural, Türk oyuncusu.
• 1981 - Nicolás Burdisso, Arjantinli futbolcu
• 1987 - Brendon Urie, ABD'li şarkıcı
• 1994 - Saoirse Ronan, İrlandalı oyuncu.
• 1994 - Oh Se-hun, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu

Ölümler

• MÖ 45 - Gnaeus Pompeius, (Genç Pompey), Romalı general (d. MÖ 75 civarı)
• 238 - I. Gordian, Roma İmparatoru (intihar) (d. 159)
• 1782 - Pietro Metastasio, İtalyan şair ve libretto (d. 1698)
• 1817 - Charles Messier, Fransız gökbilimci (d. 1730)
• 1937 - Abdülhak Hamid Tarhan, Makber, Eşber gibi yapıtlarıyla tanınan ünlü şair, yazar (d. 1852)
• 1945 - Franklin Delano Roosevelt, A.B.D.'nin 32. başkanı (d. 1882)
• 1962 - Mehmet Suphi Ezgi, Türk müziği bestecisi ve kuramcı (d. 1869)
• 1967 - İsmâil Hâmî Dânişmend, Türk tarihçi (d. 1899)
• 1975 - Josephine Baker, A.B.D.'li dansçı ve şarkıcı (d. 1906)
• 1981 - Joe Louis, ABD'li boksör (d. 1914)
• 1989 - Sugar Ray Robinson, ABD'li boksör (d. 1921)
• 1999 - Boxcar Willie, ABD'li şarkıcı (d. 1931)
• 2009 - Marilyn Chambers, ABD'li porno yıldızı (d. 1952)
• 2009 - John Maddox, Galli bilim adamı ve gazeteci. (d. 1925)
• 2010 - Evrim Alataş, Kürt yazar, gazeteci, eleştirmen. (d. 1976)

Bayramlar ve Yıldönümleri

• Dünya İnsanlı Uzay Uçuş Günü
• Yuri'nin Gecesi (Yuri Gagarin)
• Film Fotoğrafçılığı Günü

Read More

9 Nisan,

9 Nisan, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 99. (artık yıllarda 100.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 266 gün vardır.

Olaylar

• 1770 - Mora zaferi.
• 1860 - Dünyada ilk kez bir ses kayıt altına alınabildi
• 1928 - TBMM , Anayasa'nın ikinci maddesini değiştirdi ve laiklik yürürlüğe girdi. Söz konusu maddeden, "Türkiye Devleti'nin dini İslam'dır" bölümü çıkarıldı.
• 1932 - İlk kadın hakim Mürüvvet hanım, Adana'da göreve başladı.
• 1936 - İstanbul Telefon Şirketi devletçe satın alındı.
• 1945 - Türkiye'de yerli ampul üretimi başladı.
• 1952 - Şehir Tiyatroları Müdürlüğüne, Orhan Hançerlioğlu getirildi. Hançerlioğlu daha önce İstanbul Emniyet Üçüncü Şube Müdürü'ydü.
• 1957 – Süveyş Kanalı batıklardan temizlenerek yeniden gemi trafiğine açıldı.
• 1953 – İlk üç boyutlu film olan Mumyalar Müzesi (House of Wax) Warner Brothers şirketi tarafından gösterime sunuldu.
• 1958 - CHP'nin yayın organı Ulus gazetesi üçüncü kez kapatıldı. Kapatmaya, Ankara Milletvekili Bülent Ecevit'in bir yazısı yol açtı.
• 1969 – İngiltere'de imal edilen ilk Concorde uçağı ilk uçuşunu gerçekleştirdi.
• 1979 - Türkiye'de ilk kez bir hastanın kulağına kıkırdak nakli yapıldı.
• 1982 - Anıtkabir Müdürlüğü, Genelkurmay Başkanlığına bağlı Anıtkabir Komutanlığına bağlandı.
• 1985 - Kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş 4,5 yıl tutuklu kaldıktan sonra tahliye edildi.
• 1991 - Gürcistan'da yapılan halk oylamasıyla Sovyetler Birliği'nden bağımsızlık kararı alındı.
• 1991 - Paskalya için İstanbul'a gelen Yunan turistleri taşıyan otobüs, akli dengesi bozuk bir şahıs tarafından Vezneciler Hamidiye Oteli önünde kundaklandı. Olayda 5'i çocuk 33 kişi yanarak can verdi.
• 2003 - Irak'ın ABD önderliğindeki koalisyon güçleri tarafından işgalinin başlamasından birkaç hafta sonra Bağdat düştü.

Doğumlar

• 1336 - Timur, Türk komutan ve Büyük Timur İmparatorluğu'nun kurucusu (ö. 1405)
• 1821 - Charles Baudelaire, Fransız şair (ö. 1867)
• 1830 - Eadweard Muybridge, İngiliz asıllı fotoğrafçı (ö. 1904)
• 1898 - Paul Robeson, ABD'li ses sanatçısı (ö. 1976)
• 1926 - Hugh Hefner, ABD'li işadamı
• 1933 - Jean Paul Belmondo, Fransız sinema oyuncusu.
• 1954 - Dennis Quaid, ABD'li oyuncu
• 1955 - Joolz Denby, İngiliz şair, yazar
• 1956 - Cahide Birgül, Türk yazar (ö. 2009)
• 1963 - Dean Norris, ABD'li oyuncu
• 1963 - Erdal Tosun, Türk oyuncu
• 1966 - Cynthia Nixon, ABD'li oyuncu
• 1969 - Linda Kisabaka, Alman atlet
• 1974 - Jenna Jameson, ABD'li oyuncu
• 1976 - Barış Şimşek, Türk futbol hakemi
• 1977 - Gerard Way, My Chemical Romance vokalisti
• 1978 - Naman Keïta, Fransız atlet
• 1978 - Cameron Cartio, İran asıllı İsveçli vokalist
• 1979 - Katsuni, Fransız porno oyuncusu.
• 1980 - Luciano Galletti, Arjantinli futbolcu
• 1986 - Leighton Meester, ABD'li oyuncu
• 1987 - Jesse McCartney, ABD'li şarkıcı,aktör
• 1990 - Kristen Stewart, ABD'li oyuncu
• 1998 - Elle Fanning, ABD'li oyuncu

Ölümler

• 491 - Zeno, Doğu Roma İmparatoru (d. 425)
• 1492 - Lorenzo de' Medici, İtalyan devlet adamı, Floransa kentinin hükümdarı (d. 1449)
• 1553 - François Rabelais, Fransız yazar (d. 1494)
• 1626 - Sir Francis Bacon, İngiliz devlet adamı ve filozof (d. 1561)
• 1904 - II. Isabel, İspanya kraliçesi (d. 1830)
• 1945 - Dietrich Bonhoeffer, Nazizm karşıtı Alman teolog (d. 1906)
• 1945 - Wilhelm Canaris, Alman amiral, Nazi Almanyası'nda Abwehr başkanı (d. 1887)
• 1945 - Georg Elser, Hitler'e karşı başarısız süikast girişiminde bulunan Alman marangoz (d. 1903)
• 1945 - Hans Oster, Nazi Almanyası'nda Wehrmacht generali (d. 1887)
• 1950 - Cemil Cem, Türk karikatürcü (d. 1882)
• 1961 - Ahmet Zogu, Arnavutluk kralı (d. 1895)
• 1963 - Xul Solar, Arjantinli ressam ve heykeltıraş (d. 1887)
• 1982 - Turan Güneş, Türk siyasetçi (d. 1922)
• 1985 - Şaziye Moral, Türk tiyatro oyuncusu (d. 1903)
• 1988 - Şevket Rado, Türk şair, gazeteci ve yazar (d. 1913)
• 1993 - Kemal Ilıcak, Tercüman gazetesi sahibi (d. 1932)
• 2012 - Meral Okay, Türk, senarist, oyuncu, söz yazarı.(d. 1959

Read More

8 Nisan

8 Nisan, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 98. (artık yıllarda 99.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 267 gün vardır.

 

Olaylar

• 1513 - İspanyol Konkistador Juan Ponce de León, Florida'yı keşfetti ve bu bölgeyi İspanya toprağı olarak ilan etti.
• 1730 - New York'ta ilk sinagog hizmete girdi.
• 1820 - Milo Venüsü heykeli bir Ege adası olan Melos'ta bulundu.
• 1830 - Avrupa ülkeleri, Osmanlı İmparatorluğu'ndan, bağımsız Yunan devletini onaylamasını istedi.
• 1869 - 2. Darü'l-Fünun binasının inşası tamamlandı ve Darü'l-Fünun -i Osmani kuruldu.
• 1899 - Martha Place, elektrikli sandalye ile idam edilen ilk kadın oldu.
• 1918 - I. Dünya Savaşı: Sinema oyuncuları Douglas Fairbanks ve Charlie Chaplin, New York sokaklarında savaş tahvili sattılar.
• 1920 - Salih Paşa'nın (Salih Hulusi Kezrak) istifası ile kurulan Damat Ferit Paşa kabinesinin tanınmayacağı yolunda, Heyeti Temsiliye genelgesi yayınlandı.
• 1923 - Mustafa Kemal 9 Umde'yi açıkladı. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin seçim bildirisi niteliğindeki bu ilkelerin başında, 'Egemenlik Ulusundur' maddesi gelmekteydi.
• 1924 - Şeriye mahkemelerini kaldıran yeni Mahkemeler Teşkilatı Kanunu TBMM'de kabul edildi. Kadıların yerini hakimler aldı.
• 1933 - Almanya'da ari ırktan olmadığı düşünülen memurlar emekli edildi.
• 1943 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Roosevelt, enflasyonu kontrol altında tutabilmek amacıyla tüm maaş ve ücretleri dondurduğunu ve işçilerin iş değiştirmesini yasakladığını açıkladı.
• 1946 - Milletler Cemiyeti son oturumunu yaptı. Bundan sonra örgütün adı Birleşmiş Milletler olacaktır.
• 1953 - Kenya bağımsızlık hareketinin önderi Jomo Kenyatta Mau Mau Ayaklanması gerekçe gösterilerek İngiliz sömürge yönetimince tutuklandı.
• 1956 - Seyhan Barajı hizmete girdi.
• 1960 - İstanbul'a on saat çamur yağdı.
• 1968 - Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde öğrenciler rektörlük binasını işgal etti.
• 1976 - Ankara'da çeşitli fakülte ve öğrenci yurtlarında çıkan olaylarda, aralarında Tabii Senatör Muzaffer Yurdakuler'in oğlu Hakan Yurdakuler'in de bulunduğu, Esari Oran ve Burhan Barın isimli 3 öğrenci öldürüldü, çok sayıda öğrenci yaralandı.
• 1982 - Uluslararası Atatürk Barış Ödülü'nün Güney Afrikalı lider Nelson Mandela'ya verilmesi kararlaştırıldı. Mandela, Türk hükümetine yönelik insan hakları ihlali suçlamaları nedeniyle ödülü kabul etmedi.
• 1993 - Fransa'da, Breton'da yapılan kazılarda ünlü çizgi roman kahramanı Asterisk'in yaşadığı köyün bulunduğu öne sürüldü.
• 1994 - DenizTemiz Derneği (Turmepa) kuruldu.
• 1999 - Hakkari Valisi Nihat Canpolat'a, Yüksekova ilçesinde bombalı saldırı düzenlendi. Canpolat saldırıdan küçük sıyrıklarla kurtuldu, şoförü öldü, yedi kişi yaralandı.

Doğumlar

• MÖ 563 - Gautama Buddha, Budizmin kurucusu, Hindistanlı dini lider (ö. MÖ 483)
• 1859 - Edmund Husserl, Alman filozof (ö. 1938)
• 1875 - I. Albert, Belçika kralı (ö. 1934)
• 1909 - John Fante, ABD'li yazar (ö. 1983)
• 1920 - Carmen McRae, ABD caz şarkıcısı / piyanist (ö. 1991)
• 1929 - Jacques Brel, Belçikalı söz yazarı, şarkıcı ve müzisyen (ö. 1978)
• 1938 - Kofi Annan, Ganalı Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, Nobel Barış Ödülü sahibi
• 1950 - Grzegorz Lato, Polonyalı futbolcu
• 1952 - Ahmet Piriştina, politikacı, İzmir Büyükşehir Belediyesi Eski Başkanı (ö. 2004)
• 1966 - Robin Wright, ABD'li aktris.
• 1966 - Armağan Çağlayan, yapımcı, İstanbul Kültür Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi öğretim üyesi
• 1968 - Patricia Arquette, ABD'li oyuncu
• 1970 - Didem Madak, Türk şair (ö. 2011)
• 1973 - Emma Caulfield, ABD'li oyuncu
• 1974 - Batuhan Mutlugil, Türk müzisyen
• 1975 - Funda Arar, Türk şarkıcı
• 1979 - Alexi Laiho, solist, gitarist, söz yazarı (Children of Bodom)
• 1983 - Natalia Doussopoulus, Yunan şarkıcı ve dizi oyuncusu
• 1995 - Cedi Osman, Türk profesyonel basketbolcu

Ölümler

• 217 - Caracalla, Roma İmparatoru (d. 186)
• 1735 - Francis II Rákóczi, Macar bağımsızlık hareketinin önderi (d. 1676)
• 1848 - Gaetano Donizetti, İtalyan besteci (d. 1797)
• 1919 - Loránd Eötvös, Macar fizikçi (d. 1848)
• 1959 - Şefik Hüsnü, Türk tıp doktoru ve siyasetçi. (d. 1887)
• 1973 - Pablo Picasso, İspanyol ressam, kübizmin öncüsü (d. 1881)
• 1976 - Hakan Yurdakuler, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencisi (öldürüldü)
• 1981 - Omar Bradley, ABD ordusu generali (d. 1893)
• 1985 - Vedat Nedim Tör, Kadro dergisinin kurucularından, yazar (d. 1897)
• 1996 - Ben Johnson, ABD'li aktör (d. 1918)
• 2000 - Claire Trevor, ABD'li aktris (d. 1910)
• 2002 - Savaş Yurttaş, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1944)
• 2004 - Doğan Baran, Türk eski sağlık bakanı (d. 1929)
• 2013 - Margaret Thatcher ,eski İngiltere başbakanı (d. 1925)

Bayramlar ve Yıldönümleri

• Dünya Romanlar Günü
• Fırtına : Kırlangıç Fırtınası

Read More

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti,

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Mondros Mütarekesi'nden sonra Anadolu'nun ve Rumeli'nin çeşitli şehirlerinde, işgallere karşı kurulan milli cemiyetlerin 7 Eylül 1919 tarihinde Sivas Kongresi'nde birleştirilmesinden sonra oluşan yeni cemiyete verilen isimdir. Kurucusu, ilk ve tek Umumî Reisi Mustafa Kemal Paşa'dır.
13 Ekim 1919 tarihinde Müdafaa-i Hukuk Teşkilâtına Dair Nizamname hazırlandı ve bu nizamname tüm Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerine gönderildi.
Buna nizamnameye göre Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, vatanın maruz kaldığı olaylar ile ve tamamen aynı maksatla millî vicdandan doğmuş olup her türlü fırka cereyanının dışındadır.
Cemiyetin amacı, Osmanlı vatanının bütünlüğünü, Saltanat ve Hilâfetin makamı ile Millî bağımsızlığın korunmasında Kuva-yı Milliye'yi etkin ve İrade-i Milliye'yi hâkim kılmaktır.
Bütün İslâm vatandaşları cemiyetin doğal üyesidirler. Örgütlenme, köy ve mahallelerden başlayarak nahiye, kaza, liva, vilâyet, müstakil liva taksimatına bağlı olacaktır.
Müdafaa-i Hukuk hareketi, İstanbul hükümetince İttihatçılıkla, Bolşeviklikle, Saltanata ve Hilâfete isyankârlıkla, Cumhuriyetçilikle, Asilikle suçlandı.
Sivas Kongresi'nde Fırkacılıkla ilgili uzun tartışmalardan sonra, Meclis-i Millî toplanıncaya kadar geleneksel İttihatçı yörüngesinde gelişen siyasetten uzak durularak, halkın birliğini bütünlüğünü sağlamanın zorunluluğu benimsendi ve 5 Eylül 1919 tarihinde İttihat ve Terakki Cemiyetini yeniden canlandırmaya çalışmayacaklarına, mevcut siyasî partilerden hiçbirinin siyasî amaçlarına hizmetçi olmayacaklarına ilişkin yemin metni hazırlandı.
Heyet-i Temsiliye Anadolu'da geçici hükümet rolünü oynadı. Çünkü, Heyet-i Temsiliye ulusal örgütlerin amaç ve ilkelerini eldeki araçlarla yurdun her tarafına yayıyor halka açıklıyor, örgüte güç kazandırmaya çalışıyor, mevcut ulusal örgütlerin varlığını ve devamlılığını sağlamak için çaba gösteriyor, bu örgütleri bir noktada birleştirmeye, bunlar arasında uyumlu bir bağ kurmaya özen gösteriyordu.
Cemiyet bir yandan ulusal eylemi halka indirici çalışmalar yaparken öbür yandan da Müdafaa-i Hukuk karşıtı olan Damat Ferit Paşa hükümetine karşı yoğun bir eyleme girişti ve bu hükümetin yıkılmasını sağladı.
21 Mart 1921 tarihinde tüm vilâyet ve mutasarrıflıklara gönderilen bir genelgede ARMHC'nin ülke ve millete yönelik görevlerini daha iyi yapabilmek için bu örgütlerin Meclis Başkanlığı ile daha iyi ve düzenli ilişki kurmaları istendi ve MH Merkez Heyetini oluşturan kişilerin ad ve şöhretlerinin Meclis Başkanlığına bildirilmesi belirtildi.
Cemiyet, Kurtuluş Savaşı'ndan sonra Halk Fırkası'na dönüştü.^[1]

Kaynakça

1. ^ "Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nden Halk Fırkasına Geçiş". Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi (8). http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-56/mudafaa-i-hukuk-cemiyetinden-halk-firkasina-gecis-2.

Read More

Dokuz Umde veya Dokuz İlke

Dokuz Umde veya Dokuz İlke, Mustafa Kemal Atatürk'ün TBMM'nin birinci döneminin çalışma süresi sona ermeden bir süre önce, 8 Nisan 1923'te yayımlamış olduğu bildiridir. Dokuz ilkenin yer aldığı ve genel program niteliğindeki bu bildiriye göre egemenlik kayıtsız şartsız milletindi ve halkın kendi kendini yönetmesi esastı.
Dokuz Umde, 11 Eylül 1923'te kurulan Halk Fırkası'nın çekirdeğini oluşturan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti tarafından bir program olarak benimsendi.

şu maddeleri içermekteydi:

1)         Egemenlik kayıtsız şartsız ulusundur. Halk, kendi kendini yönetecektir. Ulusun tek ve gerçek temsilcisi, TBMM’dir.

2)         Saltanatın kaldırıldığına ilişkin 1 Kasım 1922 tarihli yasa, asla değiştirilemeyecek bir ilkedir.

3)         Önde gelen görev, ülkenin tam bir güvenliğe ulaşmasıdır.

4)         Mahkemelerimiz hızla adaleti sağlayacaktır.

5)         a)         Halkın uğradığı aşarla ilgili haksızlıkların önüne geçilecektir.

            b)         Tütün ekimi ve alım satımı, ulusal çıkarlara uygun ilkelere bağlanacaktır.

            c)         Çiftçilere, sanayicilere, tüccarlara ve tüm çalışanlara kolayca kredi sağlayacak olan bankaların sayısı artırılacaktır.

            d)         Çiftçilere daha çok yardım sağlayabilmek için Ziraat Bankası’nın sermayesi artırılacaktır.

            e)         Çiftçiliğin ilerlemesi için getirilecek olan tarım makinelerinden çiftçilerin yararlanması sağlanacaktır.

            f)          Hammaddesi ülkemizde bulunan malların yapımı ve yapımcıları desteklenecektir.

            g)         Gecikmeksizin demiryolları yapımına başlanacaktır.

            h)         Eğitim ve öğretim çağdaş ilkelere göre düzenlenecek, halkın aydınlatılması ve eğitilmesi için çeşitli yollara başvurulacaktır.

            i)          Sağlık kuruluşları yeniden düzenlenecek, çoğaltılacak ve işçileri koruyucu yasalar çıkarılacaktır.

            j)          Yeraltı ve yerüstü kaynaklarımız, ulusal çıkarlara uygun biçimde değerlendirilecek, hayvan türlerinin ıslahına ve çoğaltılmasına çalışılacaktır.

6)         Askerlik süresi kısaltılarak, okuma-yazma bilenlerden daha kısa askerlik hizmeti istenecektir.

7)         Yedek subaylar için geniş olanaklar hazırlanacak; malûl gazilerin, emeklilerin, onların dul ve yetimlerinin sefalet çekmemesi için çalışılacaktır.

8)         Kamu işlerinin hızla görülmesi için, bütün kadrolara, çalışkan, yetenekli ve dürüst görevliler yerleştirilecek; devlet işlerinde aydınların ve uzmanların görüş ve uyarıları gözönünde bulundurulacaktır.

9)         Bayındırlık işlerinde özel kesimin, devletin yanında yer alması sağlanacak, malî, ekonomik ve yönetsel bağımsızlığımızı sağlamak koşuluyla, barış yapılmasına çalışılacak; bağımsızlığımızı gölgeleyecek hiçbir barışı onaylamaya yanaşmayacağız.

Read More