14 Temmuz

14 Temmuz, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 195. (artık yıllarda 196.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 170 gün vardır.

 

Olaylar

• 1223 - II. Filip'nın ölümüyle VIII. Louis Fransa Kralı oldu.
• 1683 - Merzifonlu Kara Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı Orduları, II. Viyana Kuşatması'nı başlattılar.
• 1700 - Osmanlı Devleti, Çarlık Rusyası ile İstanbul Antlaşması'nı imzaladı.
• 1789 - Fransızlar Krallığa karşı ayaklandılar. Halk Paris Bastille Hapishanesi’ndeki siyasi tutukluları serbest bıraktırdı. Cumhuriyetin başlangıcı olan 14 Temmuz Fransızların ulusal bayramı.
• 1884 - Kamerun, Almanya'nın sömürgesi oldu.
• 1926 - Mustafa Kemal Paşa’ya yönelik İzmir’de suikast girişimi gerekçesiyle Ziya Hurşit ve arkadaşları idam edildi.
• 1933 - Almanya’da Naziler muhalefet hareketlerini yasakladı.
• 1936 - Türkiye, olimpiyatlarda ilk altın madalyayı aldı. Yaşar Erkan, Berlin Olimpiyatları’nda, güreşte 61 kiloda birinci geldi.
• 1938 - İtalya Yahudi karşıtı Nazi modelini kabul etti.
• 1942 - Atılay faciası: Atılay denizaltısı eğitim dalışı yaptı, bir daha su yüzüne çıkamadı. 37 subay ve er öldü.
• 1948 - Yerli Film Yapanlar Cemiyeti’nce düzenlenen ilk film festivali: Şakir Sırmalı’nın yönettiği "Unutulan Sır" en iyi film, Turgut Demirağ’ın yönettiği "Bir Dağ Masalı" en iyi ikinci film seçildi. Nevin Aypar en iyi kadın, Kadir Eroğan en iyi erkek oyuncu, Cahide Sonku ve Talat Artemel en iyi karakter oyuncusu dallarında ödüllendirildi.
• 1948 - Kapatılan Türkiye Emekçi ve Köylü Partisi lideri Dr. Şefik Hüsnü Deymer 5 yıl hapse mahkûm edildi.
• 1950 - Genel Af çıktı.
• 1958 - Irak’da darbe: Kral II. Faysal aynı gün, Başbakan Nuri Said Paşa ise bir gün sonra öldürüldü.
• 1959 - Kerkükte, üç gün üç gece sürecek, Türkmen katliamı başladı.
• 1960 - Eski Konya Valisi Cemil Keleşoğlu, Yassıada'da intihar etti.
• 1968 - Tuluat sanatçısı İsmail Dümbüllü bir jübile gecesiyle sahnelerden ayrıldı.
• 1969 - ABD'de $500, $1,000, $5,000 ve $10,000 değerindeki kâğıt paralar resmen tedavülden çekildi.
• 1970 - Askerlik 20, yedek subaylık 18 aya indirildi.
• 1971 - Kültür Bakanlığı kuruldu; ilk bakan Talat Halman.
• 1982 - Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Turgut Özal, Maliye Bakanı Kaya Erdem ve İmar ve İskan Bakanı Şerif Tüten istifa etti. Özal’ın yerine Sermet Refik Pasin, Erdem’in yerine Adnan Başer Kafaoğlu ve Tüten’in yerine de Ahmet Samsunlu atandı.
• 1983 - Brüksel Büyükelçiliği’nde görevli Dursun Aksoy silahlı saldırıda öldürüldü. Olayı üç ayrı Ermeni örgütü üstlendi.
• 1987 - Olağanüstü Hal Bölge Valiliği kuruldu.
• 1993 - Anayasa Mahkemesi, Halkın Emek Partisi’nin (HEP) faaliyetlerinin “Anayasa ile Siyasi Partiler Yasası’na aykırı” olduğu gerekçesiyle kapatılmasına karar verdi.
• 1994 - ANAP’ın, Başbakan Tansu Çiller hakkında mal varlığını araştırma önergesi Meclis’te reddedildi. Buna karşılık, 1983'den o güne dek Meclis’te yer alan partilerin lider ve yakınlarının mal varlıklarının araştırılmasıyla ilgili önerge kabul edildi.
• 2003 - ABD Hükümeti, üzerinde UFO teorileri de üretilmiş olan "51. Bölge"nin varlığını kabul etti.
• 2015 - New Horizons (Yeni Ufuklar) adlı uzay aracı Plüton'a vardı.

Doğumlar

• 1454 - Angelo Poliziano, İtalyan hümanist (ö. 1494)
• 1816 - Arthur de Gobineau, Fransız diplomat, yazar ve filozof (ö. 1882)
• 1858 - Emmeline Pankhurst, İngiliz kadın hakları savunucusu (ö. 1928)
• 1862 - Gustav Klimt, Avusturyalı sembolist ressam (ö. 1918)
• 1874 - Abbas Hilmi Paşa, Osmanlı dönemindeki son Mısır hidivi (ö. 1944)
• 1890 - Ossip Zadkine, Rus heykeltıraş ve ressam (ö. 1967)
• 1895 - Richard Walther Darré, Alman bakan (ö. 1895)
• 1896 - Buenaventura Durruti, İspanyol anarşist, devrimci ve sendikalist (ö. 1936)
• 1903 - Irving Stone, Amerikalı yazar (ö. 1989)
• 1906 - Olive Borden, ABD'li sinema oyuncusu (ö. 1947)
• 1907 - Safiye Ayla, Türk ses sanatçısı (ö. 1998)
• 1912 - Woody Guthrie, ABD'li folk müzik şarkıcısı (ö. 1967)
• 1913 - Gerald Ford, ABD'nin 38. Başkanı (ö. 2006)
• 1918 - Ingmar Bergman, İsveçli oyun yazarı ve film yönetmeni (ö. 2007)
• 1919 - Lino Ventura, Fransız sinemasının İtalyan asıllı aktörü (ö. 1987)
• 1928 - Louis Calaferte, Fransız yazar (ö. 1994)
• 1930 - Yılmaz Gruda, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, şair ve oyun yazarı
• 1952 - Eric Laneuville, ABD'li yönetmen ve oyuncu
• 1966 - Matthew Fox, ABD'li oyuncu
• 1973 - Halil Mutlu, Türk halterci ve Dünya ve Olimpiyat şampiyonu
• 1976 - Zeynep Dizdar, Türk şarkıcı
• 1987 - Dan Reynolds, ABD'li müzisyen ve söz yazarı

Ölümler

• 1817 - Anne Louise Germaine de Staël, İsviçreli yazar (d. 1766)
• 1827 - Augustin-Jean Fresnel, Fransız fizikçi (d. 1788)
• 1881 - Billy the Kid, Amerikalı kanun kaçağı (d. 1859)
• 1904 - Paul Kruger, Transvaal Cumhuriyeti Devlet Başkanı ve Boer direniş lideri, (b. 1824)
• 1907 - William Henry Perkin, İngiliz kimyager ve mucit (d. 1838)
• 1910 - Marius Petipa, Fransız balet, eğitimci ve koreograf (d. 1818)
• 1926 - Ziya Hurşit, Türk siyasetçi (d. 1892)
• 1939 - Alphonse Mucha, Çek ressam ve grafik sanatçısı (d. 1860)
• 1942 - Fethi Yüceses,Türk asker ve TCG Atılay denizaltısında hayatını kaybeden astsubaylardan (Hamiyet Yüceses'in eşi)
• 1958 - II. Faysal, Irak Kralı (d. 1935)
• 1966 - Julie Manet, Fransız ressam (d. 1878)
• 1969 - Eero Berg, Finlandiyalı atlet (d. 1898)
• 1971 - Ali Kılıç, Türk asker ve siyasetçi (Atatürk'ün yakın arkadaşı) (d. 1889)
• 1974 - Carl Spaatz, ABD'li havacı general ve ABD Hava Kuvvetleri'nin ilk Kurmay Başkanı (d. 1891)
• 1993 - Léo Ferré, Fransız şair ve müzisyen (d. 1916)
• 2001 - Eleni Küreman, Türk ilk kadın foto muhabiri (d.1921)
• 2004 - İsmail Hakkı Sunat, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1966)
• 2014 - Nadine Gordimer, Güney Afrikalı yazar (d. 1923)