01 Şubat

01 Şubat, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 32. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 333 gün vardır (artık yıllarda 334).

 

 

Olaylar

• 1553 - Osmanlı İmparatorluğu ve Fransa Krallığı arasında İstanbul Antlaşması imzalandı.
• 1662 - Çinli general Koxinga, dokuz ay süren kuşatmadan sonra Tayvan adasını ele geçirdi.
• 1793 - Fransa, İngiltere ve Hollanda'ya savaş ilan etti.
• 1814 - Filipinler'deki Mayon yanardağı lav püskürdü: yaklaşık 1200 kişi yaşamını yitirdi.
• 1861 - Amerikan İç Savaşı: Teksas, Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrıldı.
• 1884 - Oxford English Dictionary'nin ilk baskısı yapıldı.
• 1887 - ABD'de emlakçılık yapan Harvey Henderson Wilcox ve karısı Hollywood isimli çiftliklerini tapu dairesinde kayderttirdi. Los Angeles'in batısındaki araziye telefon, elektrik, gaz ve su getirttiler. Amerikan sinema endüstrisi burada doğdu.
• 1895 - Lumiere Kardeşler, sinema makinasını icat ettiler.
• 1896 - Giacomo Puccini'nin La bohème operası ilk kez İtalya'nın Turin şehrinde sahnelendi.
• 1913 - Grand Central Terminal, New York'ta açıldı: dünyanın en büyük tren istasyonu.
• 1915 - 20th Century Fox film şirketi kuruldu.
• 1918 - Rusya Gregoryen takvim'e geçti.
• 1923 - Almanya'da enflasyon artıyor; 1 sterlin 220 bin mark değerine ulaştı.
• 1924 - Birleşik Krallık, SSCB'yi resmen tanıdı.
• 1924 - Zekeriya Sertel tarafından yayınlanan Resimli Ay yayın hayatına başladı.
• 1933 - Cumhuriyet ilkelerini benimsetmek ve aynı doğrultuda kültür hareketi oluşturmak amacıyla Halkevleri'nin yayın organı olarak Ülkü dergisi yayınlanmaya başladı.
• 1935 - Ayasofya, müze olarak halkın ziyaretine açıldı.
• 1943 - Almanların 6. Ordusu Stalingrad'da teslim oldu
• 1944 - Bolu-Gerede depremi: Gerede, Bolu ve Çankırı'daki depremlerde 4.611 kişi öldü.
• 1957 - Alman mühendis Felix Wankel tarafından icat edilen ve çalışan ilk prototip Wankel motoru, Almanya NSU araştırma ve geliştirme merkezinde ilk kez çalıştırıldı.
• 1958 - Mısır ve Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti adıyla birleşti. Bu durum ancak 1961'e dek sürdü.
• 1963 - İki uçağın Ankara üzerinde çarpışarak Ulus semtine düşmesi sonucu 80 kişi yaşamını yitirdi.
• 1968 - Vietnam Savaşı: Vietkong'lu Nguyen Van Lem, Güney Vietnam'lı millî polis şefi Nguyễn Ngọc Loan tarafından vurularak öldürüldü. İnfaz anı hem video hem de fotoğraf olarak kaydedildi.
• 1974 - İzmir'de sabaha karşı saat 02'de bir deprem oldu, tarihi saat kulesinin tepesinin de yıkıldığı depremde 2 kişi hayatını kaybetti.
• 1974 - São Paulo'da (Brezilya) 25 katlı bir işyerinde yangın çıktı: 189 kişi öldü, 293 kişi yaralandı.
• 1978 - Film yönetmeni Roman Polanski kefaletini yakarak ABD'den Fransa'ya kaçtı. 13 yaşında bir kızla cinsel ilişkiye girme suçuyla hakkında dava açılmıştı.
• 1979 - Humeyni'yi Paris'teki 14 yıllık sürgün yaşamından Tahran'a dönüşünde milyonlarca İran'lı karşıladı.
• 1979 - Milliyet Gazetesi genel yayın yönetmeni Abdi İpekçi, suikast sonucu öldürüldü. 25 Haziran'da yakalanan saldırgan Mehmet Ali Ağca, 1980'de ölüm cezasına çarptırıldı.
• 1989 - Millî futbolcu Tanju Çolak, Monte Carlo'da düzenlenen törende Altın Ayakkabı ödülü aldı.
• 1990 - Yugoslav ordusu Kosova'ya girdi.
• 1992 - Siirt'in Eruh ilçesine bağlı Tünekpınar köyünde çığ düşmesi sonucu 32 er öldü.
• 1997 - Susurluk kazasıyla ortaya çıkan karanlık ilişkileri protesto etmek ve temiz toplum, temiz siyaset özlemini duyurmak amacıyla Sürekli Aydınlık İçin 1 Dakika Karanlık eylemi başlatıldı.
• 2001 - Önce Vatan gazetesi yayın hayatına başladı.
• 2003 - Uzay mekiği Columbia, dünyaya dönüşü sırasında, Teksas üzerinde parçalandı: mekikteki yedi astronot öldü.
• 2004 - Suudi Arabistan'da Hac sırasında çıkan izdihamda 289 hacı öldü.
• 2005 - Kanada aynı cinsiyetten olanların evlenmesini yasallaştıran 4. ülke oldu.
• 2005 - The New Anatolian gazetesi yayın hayatına başladı.
• 2012 - 30 yıllık Dev-Yol davası düştü. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Ankara 1 No'lu Sıkıyönetim Mahkemesinde 574 sanıkla 18 Ekim 1982'de başlayan Dev-Yol ana davasının tüm sanıklar yönünden zaman aşımından düşürülmesine karar verdi.
• 2012 - Mısır'ın ünlü takımı El Ehli ile Port Said'in El Masri takımları arasındaki maçtan sonra çıkan olaylarda 74 kişi öldü, 200'ü ağır binden fazla kişi yaralandı.
• 2013 - Ankara'da ABD Büyükelçiliği'nde patlama; patlamada iki kişi hayatını kaybetti.

Doğumlar

• 1459 - Conrad Celtes, Alman bilgin (ö. 1508)
• 1462 - Johannes Trithemius, Alman bilim insanı (ö. 1516)
• 1552 - Edward Coke, İngiliz hukukçu ve siyasetçi (ö. 1634)
• 1761 - Christian Hendrik Persoon, Güney Afrikalı bilim insanı (ö. 1836)
• 1796 - Abraham Emanuel Fröhlich, İsveçli şair (ö. 1865)
• 1804 - Handrij Zejler, Sorb yazar (ö. 1872)
• 1868 - Ovannes Kaçaznuni, Ermeni siyasetçi ve Ermenistan'ın ilk başbakanı (ö. 1938)
• 1872 - Jerome F. Donovan, Amerikalı politikacı (ö. 1949)
• 1874 - Hugo von Hofmannsthal, Avusturyalı yazar (ö. 1929)
• 1878 - Milan Hodža, Slovak politikacı (ö. 1944)
• 1882 - Louis Spencer St.Laurent, Kanada'nın 12. başbakanı
• 1884 - Yevgeny Zamyatin, Rus yazar (ö. 1937)
• 1887 - Charles Nordhoff, İngiliz yazar (ö. 1947)
• 1894 - John Ford, Amerikalı yönetmen ve yapımcı (ö. 1973)
• 1894 - James P. Johnson, Amerikan besteci (ö. 1955)
• 1895 - Conn Smythe, Kanadalı mimar (ö. 1980)
• 1901 - Clark Gable, ABD'li sinema oyuncusu (ö. 1960)
• 1902 - Langston Hughes, Amerikan yazar (ö. 1967)
• 1905 - Emilio G. Segré, İtalyan fizikçi, Nobel Ödülü sahibi (ö. 1989)
• 1906 - Hildegarde, Amerikan oyuncu ve şarkıcı (ö. 2005)
• 1908 - George Pal, Macar yönetmen ve yapımcı (ö. 1980)
• 1909 - George Beverly Shea, Kanadalı şarkıcı (ö. 2013)
• 1914 - Jale İnan, Türk arkeolog (ö. 2001)
• 1915 - Stanley Matthews, İngiliz futbolcu (ö. 2000)
• 1918 - Muriel Spark, İskoç yazar (ö. 2006)
• 1922 - Renata Tebaldi, İtalyan soprano (ö. 2004)
• 1924 - H. Richard Hornberger, Amerikan yazar (ö. 1997)
• 1926 - Stuart Whitman, Amerikan oyuncu
• 1928 - Muzaffer Buyrukçu, Türk yazar (ö. 2006)
• 1930 - Shahabuddin Ahmed, Bangladeş başbakanı
• 1931 - Boris Yeltsin, Rus devlet adamı (ö. 2007)
• 1936 - Tuncel Kurtiz, Türk sinema, tiyatro ve seslendirme sanatçısı (ö. 2013)
• 1950 - Ali Haydar Konca, Türk siyasetçi
• 1952 - Engin Ardıç, Türk gazeteci
• 1952 - Ferit Mevlüt Aslanoğlu, Türk siyasetçi (ö. 2014)
• 1957 - Derya Baykal, Türk oyuncu
• 1965 - Jarozlaw Araskiewicz, Polonyalı futbolcu
• 1966 - Michelle Akers, eski ABD'li kadın millî futbolcu
• 1968 - Lisa Marie Presley, ABD'li Rock şarkıcısı (Elvis Presley'nin kızı)
• 1969 - Azer Bülbül, Türk arabesk ve fantezi müzik sanatçısı (ö. 2012)
• 1969 - Gabriel Batistuta, Arjantinli futbolcu
• 1970 - Asuman Dabak, Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı
• 1970 - Malik Sealy, NBA oyuncusu (ö. 2000)
• 1971 - Michael C. Hall, Amerikalı oyuncu
• 1980 - Kenan Hasagić, Boşnak futbolcu
• 1980 - Florin Bratu, Rumen futbolcu
• 1981 - Gustaf Norén, İsveçli müzisyen, Mando Diao grubunun gitaristi
• 1982 - Michael Fink, Alman futbolcu
• 1984 - Darren Fletcher, İskoç futbolcu
• 1994 - Harry Styles, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı, One Direction üyesi

Ölümler

• 1851 - Mary Shelley, İngiliz yazar (d. 1797)
• 1903 - George Gabriel Stokes, Fransız fizikçi (d. 1819)
• 1916 - Yusuf İzzeddin Efendi, Osmanlı şehzade (d. 1857)
• 1944 - Piet Mondrian, Hollandalı ressam (d. 1872)
• 1966 - Buster Keaton, ABD'li oyuncu (d. 1895)
• 1976 - Werner Heisenberg, Alman fizikçi, Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1901)
• 1979 - Abdi İpekçi, Türk gazeteci ve yazar (suikast sonucu) (d. 1929)
• 1979 - Niyazi Akıncıoğlu, Türk şair (d. 1919)
• 1981 - Ayşe Saffet Alpar, Türkiye'nin ilk kadın rektörü (d. 1903)
• 1988 - Heather O'Rourke, ABD'li oyuncu (d. 1975)
• 1999 - Barış Manço, Türk müzisyen (d. 1943)
• 2002 - Aykut Barka, Türk jeolog (d. 1951)
• 2004 - Süha Arın, Türk belgesel sinemacı (d. 1942)
• 2005 - John Vernon, Kanadalı oyuncu (d. 1932)
• 2007 - Gian Carlo Menotti, İtalyan asıllı ABD'li besteci (d. 1911)
• 2014 - Maximilian Schell, Avusturyalı oyuncu ve yönetmen (d. 1930)
• 2014 - Luis Aragonés, İspanyol eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1938)
• 2014 - Maximilian Schell, Avusturyalı oyuncu, yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1930)
• 2014 - Vasili Petrov, Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri, Sovyetler Birliği Mareşali (d. 1917)
• 2014 - Tony Hateley, İngiliz futbolcu (d. 1941)
• 2015 - Udo Lattek, Alman teknik direktör ve eski futbolcu (d. 1935)
• 2015 - Aldo Ciccolini, İtalyan-Fransız piyanist (d. 1925)
• 2015 - Monty Oum, Amerikalı web-bazlı animatör ve yazar (d. 1981)
• 2016 - Ali Beratlıgil, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1931)
• 2016 - Paul Pholeros, Avustralya'lı mimar (d. 1953)
• 2016 - Filiz Bingölçe, Türk Gazeteci, yazar, sözlükçü, yayımcı, belgesel film yönetmeni (d. 1965)
• 2017 - Étienne Tshisekedi, Demokratik Kongolu siyasetçi (d. 1932)
• 2017 - Cor van der Hoeven, Eski Hollandalı millî futbolcu (d. 1921)
• 2017 - Stig Grybe, İsveçli aktör ve komedyen (d. 1928)
• 2017 - Lars-Erik Berenett, İsveçli ünlü bir aktördür (d. 1942)
• 2017 - Desmond Carrington, Britanyalı oyuncu, radyocu ve sunucu (d. 1926)
• 2017 - Sandy Gandhi, Avustralyalı komedyen ve köşe yazarı (d. 1958)
• 2018 - Fidel Castro Díaz-Balart, Kübalı nükleer fizikçi ve devlet görevlisi (d. 1949)
• 2018 - Dennis Edwards, Amerikalı siyahi soul müziği ve blues şarkıcısı (d. 1943)
• 2018 - Édouard Ferrand, Fransız siyasetçi (d. 1965)
• 2018 - Su Bai, Çinli arkeolog (d. 1922)
• 2018 - Ömer Aggad, Filistin asıllı Suudi Arap hayırsever ve iş adamı (d. 1927)
• 2019 - Clive Swift, İngiliz oyuncu, komedyen ve söz yazarı (d. 1936)
• 2019 - Jeremy Hardy, İngiliz komedyen ve oyuncu (d. 1961)
• 2019 - Ursula Karusseit, Alman oyuncu (d. 1939)
• 2019 - Lisa Seagram, Amerikalı oyuncu (d. 1936)
• 2019 - Les Thornton, İngiliz profesyonel güreşçi (d. 1934)
• 2019 - Conway Berners-Lee, İngiliz matematikçi ve bilgisayar mühendisidir (d. 1921)
• 2019 - Fazlı Keşmir, Türk büyükelçi (d. 1942)
• 2020 - Andy Gill, İngiliz post-punk gitaristi ve müzik yapımcısı (d. 1956)
• 2020 - Péter Andorai, Macar oyuncu (d. 1948)
• 2020 - Leons Briedis, Leton şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat eleştirmeni ve yayıncı (d. 1949)
• 2020 - Lev Mayorov, Azeri profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1969)
• 2020 - Lila Garrett, Amerikalı radyo sunucusu ve senarist (d. 1925)
• 2020 - Ömer Dönmez, Türk oyuncu (d. 1959)
• 2021 - Abd el-Sattar Kasım, Filistinli yazar (d. 1948)