10 Ocak

10 Ocak, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 10. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 355 gün vardır (artık yıllarda 356).

Olaylar

• 1595 - Padişah III. Murat, 49 yaşında öldü. III. Mehmet tahta çıktı.
• 1810 - Napolyon ile Josephine'in evlilikleri sona erdi.
• 1861 - Amerikan İç Savaşı: Florida, Birleşik Devletler'den ayrıldı.
• 1863 - Dünyanın ilk metrosu olan Londra metrosunun Metropolitan adı verilen ilk hattı açıldı.
• 1900 - Dünya Şampiyonu, Pehlivan Kara Ahmet, Paris'te "Şampiyonlar Şampiyonu" ünvanını aldı.
• 1903 - Makedonya'daki Osmanlı yönetimine karşı gelişen şiddet olayları nedeniyle Sadrazam Sait Paşa azledildi, yerine Rumeli Islahat Komisyonu Başkanı Mehmet Ferit Paşa getirildi.
• 1919 - Medine müdafaası sona erdi. Medine'deki Osmanlı garnizonu silah bırakan son muharip kuvvet oldu. I. Dünya Savaşı fiilen sona erdi.
• 1919 - İngilizler, Bağdat'ı işgal etti.
• 1920 - Milletler Cemiyeti kuruldu. ABD, Cemiyete katılmadı.
• 1920 - Milletler Cemiyeti ilk toplantısını Paris'te yaptı.
• 1921 - I. İnönü Muharebesi; Albay İsmet Bey komutasındaki Türk ordusu, Yunan ordusu ile İnönü'de karşı karşıya geldi. Yunan ordusu yenildi. Zaferin ardından, Albay İsmet Bey, 1 Mart 1921 'de generalliğe terfi ettirildi; TBMM Hükümetinin uluslararası itibarı da hızla yükseldi.
• 1926 - Heyet-i Fesadiye davası sonuçlandı. Aslında üç ayrı dava söz konusuydu. Çerkes Ethem 'in Kuva-yı Seyyaresi 'nin Bolşevik Taburu Komutanı İsmail Hakkı Bey ; boşandığı eşini öldürten Miralay Osman ; Kürt isyanıyla birlikte Ankara muhitinde bir isyan hareketi giriştiği gerekçesiyle Kırşehir Milletvekili Rıza Bey idama mahkûm oldu.
• 1927 - Alman sinema yönetmeni Fritz Lang'ın Metropolis adlı filmi gösterime girdi.
• 1928 - Sovyetler Birliği , Troçki'nin sürgüne gönderilmesine karar verdi.
• 1928 - Sovyetler Birliği’nde, aralarında Troçki’nin de bulunduğu 30 muhalefet lideri Almatı’ya sürüldü.
• 1929 - Tenten'in maceraları adlı karikatür kitabı ilk kez yayımlandı. İleride 40 ayrı dilde yayımlanıyor olacak.
• 1933 - İspanya'da ayaklanmalar yaygınlaştı; sıkıyönetim ilan edildi.
• 1940 - Pierre Louys'in Afrodit adlı kitabıyla ilgili davaya başlandı. Kitap müstehcenlikle suçlanıyordu.
• 1944 - Nuri Demirağ'ın fabrikasında üretilen Türk yolcu uçağının ilk uçuş denemesi Yeşilköy'de yapıldı.
• 1945 - Anayasa dilinde yeni Türkçe kelimelerin kullanılması kabul edildi.
• 1945 - Teşrinevvel, Teşrinisani, Kânunuevvel ve Kânunusani aylarının adları, Ekim, Kasım, Aralık ve Ocak olarak değiştirildi.
• 1946 - Ankara Gazeteciler Cemiyeti kuruldu
• 1946 - Birleşmiş Milletler'in ilk genel kurulu Londra'da toplandı. Bu kurulda 51 ülke temsil edildi.
• 1947 - Demokrat Parti 1. Kongresi'nde "Hürriyet Misakı" kabul edildi. Raporda Anayasa'ya aykırı yasaların kaldırılması, Anayasa'nın tam olarak uygulanması, yeni seçim yasası hazırlanması ve cumhurbaşkanlığı ile parti genel başkanlığının birbirinden ayrılması isteniyordu.
• 1951 - Hasankale-Horasan demiryolu ulaşıma açıldı.
• 1957 - Harold Macmillan, Anthony Eden'in istifasının ardından Birleşik Krallık başbakanı oldu.
• 1958 - Dokuz subayın, isyan muharrikliği yapmak ve fesat çıkarmak'tan tutuklandıkları açıklandı.
• 1961 - Basın çalışanlarıyla ilgili 212 sayılı kanun yürürlüğe girdi. Bu yasayı protesto eden gazete sahipleri 3 gün süreyle gazete çıkarmama kararı aldılar.
• 1961 - Çalışan Gazeteciler Bayramı kutlanmaya başladı.
• 1963 - Türkiye Spor Yazarları ve Spor Kulübü Derneği kuruldu.
• 1964 - Beatles grubunun Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk albümleri satışa sunuldu.
• 1965 - Manisa'nın Karakurt köyü'nde gericiler ayaklanarak okul öğretmenlerine saldırdı. 23 kişi tutuklandı.
• 1967 - Cumhuriyetçi Edward W. Brooke, Amerika Birleşik Devletleri senatosunun ilk siyahi üyesi olarak görevine başladı.
• 1968 - Ankara'da Dördüncü Sanayi Kongresi toplandı. Kongre'de "yabancı sermaye" konusu tartışıldı.
• 1969 - Singer'in Kartal Cevizli'deki Dikiş Makineleri Fabrikası, burada çalışmakta olan 450 işçi tarafından işgal edildi.
• 1971 - 500'ü aşkın mülki amir hükümeti protesto için eylem kararı aldı. Başbakan Süleyman Demirel bu nedenle bir genelge yayımladı. "Direnişe geçen memurlar suç işliyor" dedi.
• 1972 - 15 idam kararını bozan Askeri Yargıtay İkinci Dairesi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararlarını onayladı.
• 1975 - Yeni İmar Kanunu yürürlüğe girdi.
• 1978 - Sovyetler, Soyuz kapsülü içinde iki kozmonotu, Salyut VI laboratuvarıyla buluşmak üzere uzaya yolladı.
• 1979 - İran Şahı Rıza Pehlevi, ülkesini terk ederek, ailesiyle Mısır'ın Assuan kentine gitti.
• 1982 - Birleşik Krallık'de tarihin en düşük sıcaklığı: -27.2 °C. Bundan önce aynı sıcaklığa 11 Şubat 1895'te ulaşılmıştı.
• 1983 - Türk Hava Yolları'nın Afyon uçağı Ankara'da düştü: 47 yolcu öldü.
• 1984 - Alparslan Türkeş'in tahliye istemi 21. kez reddedildi.
• 1984 - Kürtaj yasal hale geldi.
• 1984 - Amerika Birleşik Devletleri ve Vatikan arasında 100 yılı aşkın bir aradan sonra diplomatik ilişkiler yeniden başladı.
• 1985 - TRT "anı, devrim, özgürlük" gibi bazı kelimelerin kullanımına yasak getirdi.
• 1988 - Yurtdışında basılan 440 yayının ülkeye girmesi yasaklandı.
• 1989 - Küba askerleri Angola'dan çekilmeye başladı.
• 1990 - Basın alanında faaliyet gösteren "Time" ve sinema alanında faaliyet gösteren "Warner" şirketleri birleşerek Time Warner adını aldı.
• 1991 - Amerika Birleşik Devletleri, Irak'a hava akınları ve füze saldırısı başlattı.
• 1992 - "32. Gün" programı, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Yönetim Kurulu tarafından yayından kaldırıldı. Yapımcı Mehmet Ali Birand'la anlaşma feshedildi.
• 1995 - TBMM televizyonu kuruldu ve oturumlar canlı olarak TRT-3'ten yayımlanmaya başladı.
• 1996 - Avrasya feribotu, 4 silahlı kişi tarafından Trabzon Limanı'nda kaçırıldı.
• 1998 - Anayasa Mahkemesi, Refah Partisi'nin kapatılmasına karar verdi.
• 1999 - Susurluk davası kapsamında da aranan Haluk Kırcı yakalandı. Haluk Kırcı Ankara Bahçelievler'de 7 Türkiye İşçi Partisi (TİP) üyesi gencin öldürülmesiyle ilgili davada 7 kez idam cezası almıştı.
• 2001 - Wikipedia, Nupedia'nın bir parçası olarak hayata atıldı. Beş gün sonra farklı bir site oldu.
• 2001 - Türksat 2A fırlatıldı.
• 2002 - İstanbul Milletvekili Rıdvan Budak hakkında DSP Merkez Disiplin Kurulu tarafından, partiden kesin ihraç kararı verildi.
• 2002 - Merkez Bankası eski Başkanı Gazi Erçel hakkında, dalgalı kura geçilmeden önce bazı kurumlara toplam 5 milyar 188 milyon 900 bin ABD doları satarak, 'görevini kötüye kullandığı' gerekçesiyle dava açıldı.
• 2003 - Maxis tarafından SimCity'in 4. oyunu yapıldı.
• 2006 - Mehmet Ali Ağca, askerlik işlemlerini yaptırmak üzere avukatı Mustafa Demirbağ ile GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesine gitti. Demirbağ, muayene sonucu Ağca'ya askerliğe elverişsiz raporu verildiğini bildirdi.
• 2006 - İran'ın nükleer programı uluslararası krize yol açtı. Tahran atom bombası sahibi olmak istediği iddialarını reddederken, nükleer programının sivil olduğunu ve programını geliştirmeye devam edeceğini açıkladı. 25 Ocak'ta Fransa, Birleşik Krallık ve Almanya ile ABD, İran'a ekonomik ve ticari yaptırımları kabul ettirmeye çalıştı, ama tasarı başlangıç aşamasında Rusya tarafından reddedildi.
• 2008 - Çin'in merkezi kısımlarının büyük bölümünü ve güneyini etkileyen kar fırtınası başladı.
• 2012 - Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi, 12 Eylül askeri darbesine ilişkin dönemin Genelkurmay Başkanı, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya'nın "şüpheli" olarak yer aldığı iddianameyi kabul etti. İddianamede, Evren ve Şahinkaya için ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi.
• 2012 - Emekli Orgeneral Hurşit Tolon, tutuksuz yargılandığı İkinci Ergenekon davası kapsamında tutuklandı.

Doğumlar

• 1209 - Möngke, Moğol hükümdarı (ö. 1259)
• 1797 - Annette von Droste-Hülshoff, Alman yazar (ö. 1848)
• 1880 - Manuel Azaña, İspanyol siyaset ve devlet adamı (ö. 1940)
• 1881 - Boris Konstantinovich Zaytsev, Rus yazar (ö. 1972)
• 1883 - Aleksey Nikolayeviç Tolstoy, Rus yazar (ö. 1945)
• 1887 - José Américo de Almeida, Brezilyalı yazar (ö. 1980)
• 1905 - Akil Öztuna, Türk oyuncu (ö. 1985)
• 1910 - Galina Ulanova, Rus balerin (ö. 1998)
• 1913 - Gustav Husak, Slovak komünist, 1969-89 arasında Çekoslovakya lideri (ö. 1991)
• 1924 - Eduardo Chillida, İspanyol-Bask heykeltıraş ve ressam (ö. 2002)
• 1936 - Robert Wilson, ABD'li fizikçi ve astronom, Nobel Fizik Ödülü sahibi
• 1938 - Donald Knuth, ABD'li yazar
• 1945 - Rod Stewart, İngiliz şarkıcı ve besteci, 1960'lardan bu yana rock ve pop dünyasını sürükleyen eserleri seslendiren ve besteleyen
• 1949 - Kemal Derviş, Türk iktisatçı ve siyaset adamı
• 1949 - George Foreman, ABD'li boksör
• 1953 - Pat Benatar, ABD'li şarkıcı
• 1976 - Remy Bonjasky, Surinam asıllı Hollandalı K-1 Dünya Grand Prix Kick boks şampiyonu
• 1979 - Francesca Piccinini, İtalyan voleybolcu
• 1980 - Nelson Cuevas, Paraguaylı futbolcu ve şarkıcı
• 1984 - Marouane Chamakh, Faslı futbolcu

Ölümler

• 1833 - Adrien-Marie Legendre, Fransız matematikçi (d. 1752)
• 1862 - Samuel Colt, ABD'li silah sanayicisi ve mucit (d. 1814)
• 1904 - Jean-Léon Gérôme, Fransız ressam ve heykeltıraş (d. 1824)
• 1905 - Louise Michel, Paris Komünü'nün önde gelen kadın militanlarından anarşist (d. 1830)
• 1905 - Kārlis Baumanis, Letonyalı söz yazarı (d. 1835)
• 1917 - William F. "Buffalo Bill" Cody, ABD'li asker, bizon avcısı ve şovmen (d. 1846)
• 1918 - August Oetker, Alman iş adamı, kabartma tozunun mucidi ve Dr. Oetker firmasının kurucusu (d. 1862)
• 1951 - Sinclair Lewis, ABD'li yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1885)
• 1959 - Şükrü Kaya, Türkiye'nin eski İçişleri Bakanı (d. 1883)
• 1961 - Dashiell Hammett, ABD'li dedektif romanları yazarı (d. 1894)
• 1968 - Ali Fuat Cebesoy, Atatürk'ün silah arkadaşı (d. 1882)
• 1971 - Gabrielle "Coco" Chanel, Fransız moda tasarımcısı (d. 1883)
• 1981 - Richard Boone, ABD'li aktör (d. 1917)
• 1984 - Reşat Enis Aygen, Türk yazar (d. 1909)
• 1985 - Anton Karas, Avusturyalı zither virtüözü besteci (d. 1906)
• 2000 - Semih Günver, Türk Büyükelçi (d. 1917)
• 2001 - Necati Cumalı, Türk edebiyatının usta kalemlerinden, ünlü şair ve yazar (d. 1921)
• 2007 - Carlo Ponti, İtalya'nın tanınmış film yapımcısı ve aktris Sophia Loren'in eşi (d. 1912)
• 2014 - Adnan Azar, Türk şair (d. 1956)
• 2014 - Süheyl Eğriboz, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (d. 1927)
• 2016 - David Bowie, İngiliz şarkıcı, şarkı yazarı ve aktör (d. 1947)