9 Ocak

9 Ocak, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 9. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 356 gün vardır (artık yıllarda 357).

Olaylar

• 475 - Bizans İmparatoru Zeno başkent Konstantinopolis'i terkederek Antioch'a (Antakya) kaçmaya zorlandı, böylelikle birinci saltanatı sona ermiş oldu.
• 1788 - Connecticut Amerika Birleşik Devletleri anayasasını onaylayan 5. eyalet oldu.
• 1792 - Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında 5 yıllık savaşın ardından Yaş Antlaşması imzalandı.
• 1839 - Fransız Bilimler Akademisi Daguerreotype adı verilen bir fotoğrafçılık işlemini duyurdu.
• 1853 - Osmanlı İmparatorluğu için "hasta adam" tabiri ilk kez Rus Çarı I. Nikolay tarafından kullanıldı.
• 1861 - Mississippi Birleşik Devletlerden ayrıldı.
• 1900 - Mısır'da Kahire demiryolu tamamlandı ve ilk tren hizmete girdi.
• 1905 - Moskova'da Kışlık Saray'a yürüyen işçilerin üzerine ateş açıldı.
• 1910 - Tarihî Çırağan Sarayı yandı.
• 1916 - Seddülbahir Muharebeleri bitti.
• 1916 - İngilizler'in Gelibolu Yarımadası'ndan çekilip gitmeleri üzerine sabah 08.45'te Alçıtepe'den Başkomutanlık Vekaleti'ne telgraf çeken 5. Ordu Komutanı Mareşal Otto Liman von Sanders, "Tanrı'ya şükür Gelibolu Yarımadası tamamen düşmandan temizlenmiştir. Diğer ayrıntılar ayrıca sunulacaktır" dedi.
• 1920 - Kuva-yi Milliye komutanlarından Yahya Kaptan, Gebze'de İstanbul Hükümeti'nin adamlarınca öldürüldü.
• 1921 - Birinci İnönü Muharebesi başladı.
• 1922 - Hatay ilinin Dörtyol düşman işgalinden kurtuldu. İtilaf Devletleri güçlerine karşı İlk kurşun Dörtyol'un Karakese Beldesinde Ömer Hoca'nın Oğlu Mehmet (Kara Mehmet)'tarafından Hatay İlinin Dörtyol İlçesi Karakese Beldeside 19 Aralık 1918 tarihinde atılmıştır.
• 1926 - Piyango çekilişinin yalnızca Tayyare Cemiyeti'ne ait olduğuna ilişkin kanun kabul edildi.
• 1936 - Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Atatürk'ün de katıldığı bir törenle öğrenime başladı. Törende konuşan Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan "Çürümüş görünen dünya kültürünü yeniden yaratacak olan Türk çocuklarıdır" dedi.
• 1937 - Josef Stalin'in sürgüne gönderdiği Lev Troçki, Meksika'ya gitti.
• 1937 - İstanbul Tramvay Şirketi, talebelerin ucuz seyahat etmeleri için paso verdi. Pasolar talebelerin ikamet mıntıkalarıyla, mekteplerinin bulunduğu bölge arasındaki seferlerde geçerli oldu.
• 1942 - Türk Tarih Kurumu Ziya Gökalp'in bütün eserlerinin yayımlanmasına, Türk Dil Kurumu da yeni bir Kur'an çevirisine karar verdi.
• 1951 - Birleşmiş Milletler genel merkezi açıldı.
• 1955 - Devlet Operası sopranosu Leyla Gencer, temsiller vermek üzere İtalya'ya gitti.
• 1957 - Birleşik Krallık başbakanı Anthony Eden sağlık nedenleriyle istifa etti.
• 1964 - Panama Kanalı bölgesinde çıkan Amerikan karşıtı gösterilerde 21 Panamalı ve 3 Amerikan askeri öldü.
• 1964 - ATAŞ grevi, "milli güvenliği bozucu" nitelikte olduğu gerekçesiyle Bakanlar Kurulu tarafından 1 ay süreyle ertelendi.
• 1966 - 800 kişilik ilk işçi kafilesi Almanya'ya hareket etti.
• 1968 - Surveyor 7 adlı uzay aracı ay yüzeyine yumuşak iniş yaptı. Bu yolculuk Amerikalıların insansız ay yüzeyi araştırmalarının sonuncusu oldu.
• 1968 - Ankara Yüksek İhtisas Hastanesi'nde bir köpeğin kalbi değiştirildi. Ameliyattan kırk dakika sonra bakım güçlüğü nedeniyle köpek "uyutuldu".
• 1968 - Mexico City tarihinde bilinen ilk ve son kez kar yağışı gözlendi, yağış 2 gün daha devam etti.
• 1969 - Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) bir ay süreyle tatil edildi. 6 Ocak günü üniversitede Amerikan Büyükelçisi Robert Komer'in makam otomobili öğrenciler tarafından yakılmıştı.
• 1969 - Ses hızını aşan ilk yolcu uçağı Concorde deneme uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi.
• 1970 - Birleşik Krallık'da yapılan açıklamaya göre bir hafta içinde Hong Kong gribinden 2850 kişi öldü.
• 1972 - RMS Queen Elizabeth yolcu gemisi Hong Kong'un Victoria Limanı'nda çıkan bir yangın sonucu yarı batık halde kaldı. Bu enkaz 1974 yılında bir James Bond filmi olan Altın Tabancalı Adam'da dekor ve plato olarak kullanıldı.
• 1978 - Akaryakıt sıkıntısı had safhada; akaryakıtı biten hastaneler hasta kabul etmemeye ve yatan hastaları taburcu etmeye başladılar.
• 1978 - Bir günde 14 yer bombalandı. İstanbul'da 5, Ankara'da 7, Trabzon ve Afşin'de de birer yere atılan bombalar hasara yol açtı.
• 1978 - İstanbul'da Çapa Tıp Fakültesi şiddetli soğuk nedeniyle tatil edildi.
• 1978 - TEKEL Genel Müdür Vekili Esat Gühan görevden alındı, yerine vekaleten Orhan Özet getirildi.
• 1979 - Ankara'da iki tren çarpıştı. Çoğu işçi ve öğrenci olan 32 kişi öldü.
• 1979 - Yeşilköy Havalimanı'nda kanlı baskını gerçekleştirdikten sonra müebbet hapse mahkûm olan Muhammed Reşit ve Mehdi Muhammed adlı iki Filistinli gerilla Sağmalcılar Cezaevi'nden kaçtı.
• 1979 - Ege Kıta Sahanlığı görüşmeleri Viyana'da büyük bir gizlilik içinde başladı.
• 1984 - Yargıtay bir karar verdi; emekli işçiye verilen altın madalyanın bedeli, kıdem tazminatından düşülecek.
• 1986 - Polaroid'in açtığı patent davalarını kaybeden Kodak firması anında fotoğraf veren kamera (instant camera)işine son vermek zorunda kaldı.
• 1987 - Yargıtay, Milliyetçi Hareket Partisi'nin Alparslan Türkeş'in üzerinde bulunan mal varlığının hazineye devrine karar verdi.
• 1991 - Toplu taşıma araçlarında sigara içilmesi ve tütün mamullerinin reklamının yapılması yasaklandı.
• 1992 - Karadzic liderliğinde Bosnalı Sırplar “Bosna Hersek Sırp Cumhuriyeti”ni kurduklarını açıkladılar.
• 1995 - Güner Ümit'in, İnter Star'da yayınlanan "Süper Turnike" programında, Alevilerde "ensest" olduğunu ima eden sözleri üzerine, Aleviler iki gün boyunca televizyon önünde gösteri yaptı. İki günün sonunda programın yayından kaldırılacağı açıklandı.
• 1996 - Evrensel Gazetesi muhabiri Metin Göktepe'nin cesedi Eyüp Spor Salonu'nun yakınındaki arsada bulundu. Gazeteci Metin Göktepe bir gün önce görevini yaparken polisçe engellenmiş ve gözaltına alınmıştı.
• 1996 - Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Özdemir Sabancı, Toyotasa Genel Müdürü Haluk Görgün ve sekreter Nilgün Hasefe, Sabancı Center'da vurularak öldürüldü. Olayı DHKP/C örgütü üstlendi.
• 1997 - Başbakanlık Kriz Yönetimi Merkezi yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmelik kriz hallerinde kimi yürütme yetkilerini Genelkurmay Genel Sekreterliği'ne veriyor.
• 2003 - İkinci Afrika Sosyal Forumu sona erdi.
• 2003 - Aile mahkemeleri kuruldu.
• 2005 - Mahmud Abbas Filistin devlet başkanlığına seçildi.
• 2007 - Merkez üssü Özbekistan'ın başkenti Taşkent'in 200 kilometre güneydoğusu olan 8 şiddetinde deprem meydana geldi.
• 2007 - Adana'dan Irak'a giden, içinde Türk işçilerinin bulunduğu, Moldova'lı bir şirkete ait Antonov tipi bir uçak Bağdat'ın Beled havaalanı pistine 200 metre kala düştü: 34 kişi öldü.
• 2009 - Nazım Hikmet'in Türk vatandaşlığından çıkarılmasına ilişkin 1951 yılındaki Bakanlar Kurulu Kararı yürürlükten kaldırıldı.

Doğumlar

• 1590 - Simon Vouet, Fransız ressam ve dekoratör (ö. 1649)
• 1778 - Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi, Türk müzikadamı (ö. 1846)
• 1868 - Søren Sørensen, Danimarkalı biyokimyacı (ö. 1939)
• 1881 - Lascelles Abercrombie, İngiliz şair ve edebiyat eleştirmeni (ö. 1938)
• 1890 - Karel Capek, Çek romancı, kısa öykü, oyun ve deneme yazarı (ö. 1938)
• 1890 - Kurt Tucholsky, Alman gazeteci ve yazar (ö. 1935)
• 1908 - Simone de Beauvoir, Fransız yazar ve feminist, varoluşçuluk akımını edebiyatta sürdüren (ö. 1986)
• 1913 - Richard Milhous Nixon, Amerika Birleşik Devletleri'nin 37. Başkanı (ö. 1994)
• 1922 - Ahmed Sékou Touré, Gine Cumhuriyeti'nin ilk başkanı (ö. 1984)
• 1925 - Lee Van Cleef, ABD'li oyuncu (ö. 1989)
• 1928 - Domenico Modugno, İtalyan şarkıcı ve söz yazarı (ö. 1994)
• 1933 - Wilbur Smith, Afrikalı yazar
• 1941 - Joan Baez, ABD'li folk şarkıcı, 1960'larda gençliğin Amerikan halk müziğine ilgisini çeken şarkıcı ve siyasal eylemci
• 1944 - Jimmy Page, İngiliz müzisyen, Led Zeppelin grubunun gitaristi
• 1954 - Mirza Delibašić, Bosnalı basketbolcu (ö. 2001)
• 1956 - Imelda Staunton, İngiliz oyuncu
• 1958 - Mehmet Ali Ağca, Papa ve Abdi İpekçi suikastlerinin sanığı
• 1960 - Mübeccel Vardar, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2006)
• 1967 - Claudio Caniggia, Arjantinli futbolcu
• 1968 - Joey Lauren Adams, ABD'li oyuncu
• 1978 - Gennaro Gattuso, İtalyan futbolcu
• 1985 - Bobo, Brezilyalı futbolcu
• 1991 - Can Maxim Mutaf, Türk basketbolcu

Ölümler

• 1873 - III. Napolyon Fransız imparator (d. 1808)
• 1936 - John Gilbert, ABD'li aktör (d. 1897)
• 1951 - Ahmet Hamdi Akseki, Diyanet İşleri başkanı (d. 1887)
• 1964 - Halide Edip Adıvar, Türk yazar (d. 1884)
• 1975 - Pierre Fresnay, Fransız aktör (d. 1897)
• 1982 - Nurullah Berk, Türk ressam ve yazar (d. 1906)
• 1990 - Cemal Süreya, Türk şair (d. 1931)
• 1992 - Bill Naughton, İngiliz oyun yazarı (d. 1910)
• 2001 - Yusuf Bozkurt Özal, Türk siyasetçi (d. 1940)